CÁC BÍ QUYẾT CỦA MỘT HÔN NHÂN HẠNH PHÚC
11 – BÍ QUYẾT ĐIỀU ƯU TIÊN
Tác giả: Dr. Allen Hunt
Chuyển ngữ: Louis Tuấn
Trích từ: “The 21 Undeniable Secrets of Marriage”
WHĐ (16.10.2021) – Mọi cuộc hôn nhân đều phải đối diện với một bước ngoặt.
Sống là chọn lựa điều ưu tiên. Yêu là chọn lựa điều ưu tiên. Hôn nhân triển nở tốt đẹp khi biết sống bí quyết chọn điều ưu tiên.
Bạn hãy cho tôi thấy lịch thời khóa biểu hoặc điện thoại của bạn, tôi sẽ cho bạn biết bạn đã chọn những điều gì ưu tiên. Khi bạn dành thời gian cho một điều gì đó, nó trở thành một điều ưu tiên của bạn. Dành thời gian ở đâu là ta đầu tư bản thân ở đó. Hãy cho tôi biết những giao dịch ngân hàng của bạn, tôi sẽ cho bạn thấy những ưu tiên nào bạn đã chọn. Khi ta tiêu tiền hoặc biếu tặng tiền bạc, trái tim ta dính mắc vào sự vật hay dự phóng đó, nó trở thành một mối quan tâm ưu tiên của ta. Sau cùng, ta hãy nghe Chúa Giêsu nói “Kho tàng của con ở đâu, lòng con ở đó” (Mátthêu 6,21). Trái tim bạn đi theo của cải của bạn.
Năm tôi mười sáu tuổi, tôi rất ao ước mình có được một chiếc ôtô. Tôi hỏi bố liệu tôi có thể có một chiếc như thế không. Bố nói “dĩ nhiên rồi, con có thể, ngay khi con kiếm được tiền đủ để mua xe”. Thế nên, tôi đi làm. Tôi quyết định không chơi bóng ở trường mà đi làm để có thể kiếm đủ tiền mua xe. Việc sắm xe ôtô trở thành một chọn lựa ưu tiên của tôi. Cuộc sống tôi sắp xếp xoay quanh mục tiêu ấy. Cuối cùng, sau một thời gian làm việc cật lực, tôi đã để dành đủ tiền mua một chiếc Volfswagen Rabbit cũ. Chiếc xe hơi cà tàng nhưng chạy được. Nó cũ kĩ, bị thấm dột nước ở ghế sau làm ướt sàn mỗi khi đi dưới mưa giông. Bọn con gái hẳn ấn tượng vì cái chậu rửa chân vô tình ấy. Nhưng đó là xe của tôi. Tôi là chủ của nó. Tôi đã mua nó bằng tiền của tôi. Tôi đổ xăng và bảo dưỡng nó bằng tiền của tôi.
Sau khi tậu chiếc xe cà tàng đó ở trường trung học, tôi hầu như dành cả các ngày thứ bảy để chăm chút chùi rửa nó. Tôi trở thành chuyên viên siêng năng tìm kiếm những thứ dầu bóng tốt nhất cho chiếc Rabbit xanh cũ kĩ ấy. Tôi còn mất thời giờ hơn cho việc đánh bóng vỏ xe và hộp trong xe bằng dầu Amor All, biến nó thành chiếc xe mới sáng rực. Chiếc xe ấy thành ra là điều ưu tiên của tôi. Để chọn xe là điều ưu tiên, tôi đã từ chối chơi bóng, tôi cũng từ khước các cuộc đi chơi bãi biển với bè bạn, tôi từ chối mọi sự làm tiêu tốn tiền bạc hay thời gian cần thiết dành cho chiếc xe. Chiếc xe là ưu tiên của tôi. Đó là nơi tôi đầu tư thời gian và tiền bạc.
Khi những ưu tiên của bạn thay đổi, cuộc sống của bạn cũng thay đổi theo hướng ấy.
Tôi như người phải lòng chiếc Rabbit ấy trong nhiều năm, rồi cũng dần bớt quan tâm về nó. Tôi thấy nhiều thứ khác hấp dẫn hơn, như mấy đứa con gái chẳng hạn. Chúng cũng làm tôi chịu tốn tiền và mất thì giờ. Các thứ ưu tiên của tôi bây giờ dần thay đổi. Và cách sử dụng thời giờ và tiền bạc của tôi cũng thay đổi.
Sau cùng, tôi chuyển sang mê thích một chiếc xe hơi khác, và rồi một chiếc khác nữa. Tôi giờ đây hầu như không còn nhớ đến chiếc xe đầu tiên đó nữa. Nó là người yêu ưu tiên nhất của tôi một thời, nhưng thời gian đã làm vật đổi sao dời. Cuộc sống cứ tiếp diễn. Mỗi thời tôi có một quan tâm ưu tiên mới – bởi lẽ nói cho cùng, đó cũng chỉ là một chiếc xe hơi, phải không?
Bạn hiểu rồi đấy. Nếu mối bận tâm ưu tiên của bạn là có một công việc mới, thì bạn phải chịu mất thời gian học tập và kinh nghiệm những kiến thức nghề nghiệp cần thiết, và dấn mình vào mạng lưới nghề nghiệp chuyên môn đó hầu có những liên lạc cần thiết để sở đắc được công việc mới. Đó là thực hành chọn lựa ưu tiên của bạn.
Nếu giải trí là lĩnh vực ưu tiên của bạn, bạn sẽ sắp xếp thời gian rảnh rỗi trong thời khóa biểu dành xem trận đấu bóng ngoại hạng hoặc dành thời gian cho việc nghỉ ngơi bên biển hồ. Bạn sẽ điều chỉnh việc chi tiêu ngân quỹ bằng cách cắt giảm các chi tiêu khác để có tài khoản dùng cho vui thú nghỉ ngơi.
Khi những ưu tiên của bạn thay đổi, cuộc sống của bạn cũng thay đổi theo hướng ấy. Khi quan hệ và hôn nhân của bạn là mối ưu tiên, bấy giờ bạn sẽ điều chỉnh thời gian biểu và chi tiêu phản ánh điều đó. Một số cặp vợ chồng cũng khởi đầu cuộc sống hôn nhân với ưu tiên như tôi đã có với chiếc xe ôtô đầu tiên của tôi vậy. Họ quấn quít với nhau suốt, và chi tiêu hầu hết tiền bạc cho cuộc sống chung ấy. Thế nhưng, rốt cuộc sự quan tâm cũng dần giảm bớt đi. Anh thì thấy mình dành thời giờ nhiều hơn cho việc chơi golf và chơi bài poker với bạn bè. Chị thì xả stress với bạn đồng nghiệp ở sở làm hay ở hàng xóm láng giềng. Dần dần hai vợ chồng chỉ còn như tồn tại và sống chung một nhà. Giữa họ bắt đầu có một khoảng cách. Khoảng cách ấy lớn dần và rõ dần theo năm tháng, có khi trong êm đềm, có khi nhốn nháo, cho phần còn lại của quan hệ vợ chồng.
Tuy nhiên, bạn và tôi tin rằng Thiên Chúa đã tạo dựng nên hôn nhân cho hầu hết chúng ta như là cách thức đệ nhất nhờ đó ta được biến đổi nên chính mình nhất – phần thánh thiện nhất của chúng ta. Và chúng ta tin rằng tình yêu Thiên Chúa được tỏ lộ cho chúng ta bằng những cách thế mạnh mẽ trong hôn nhân khi chúng ta để cho tình yêu Người thể hiện. Nếu bạn tin những điều này là đúng, hôn nhân sẽ là mối ưu tiên hàng đầu cho phần đời còn lại của bạn. Nếu những ưu tiên của bạn thay đổi, bạn sẽ thấy có những dịch chuyển kì lạ diễn ra trong cuộc sống hôn nhân của các bạn. Đó là bí quyết về các mối ưu tiên.
Một từ ngữ Giáo hội dùng để nắm lấy bí quyết các ưu tiên là từ Giao ước. Thiên Chúa đã khai mào một giao ước. Giao ước của Ngài thực hiện xoay quanh Tình yêu bền vững và duy nhất mà Chúa dành cho Dân Ngài. Thiên Chúa thì trung thành và Giao ước của Ngài không thể bị phá vỡ. Đó là một dấn thân và là mối bận tâm ưu tiên của Thiên Chúa. Chúng ta đặt hôn nhân của mình trên nền tảng đó.
Giao ước của Thiên Chúa bắt đầu từ trong Cựu ước, tức Giáo ước cũ, quan hệ với Dân của Ngài, Dân Israel được tuyển chọn. Ngài khởi sự Giao ước với Abraham, và rồi với Môsê. “Ta sẽ là Thiên Chúa của các ngươi, và các ngươi là dân của Ta” (Xuất hành 19,5tt).
Israel lầm lạc rời xa Thiên Chúa và bất tuân luật Ngài lần này rồi lại lần khác. Tuy nhiên, Thiên Chúa vẫn trung thành với lời hứa của Ngài. Ngài vẫn tiếp tục kêu gọi dân Ngài trở về. Giao ước của Ngài không thể bị bẻ gãy, và Thiên Chúa luôn trung thành.
Tiên tri Giêrêmia hiểu được lòng Chúa yêu thương và nhẫn nại khôn cùng khi ngài viết lại những gì Chúa nói với ngài: “‘Đây là giao ước Ta sẽ lập với nhà Israel sau những ngày đó – sấm ngôn của Đức Chúa. Ta sẽ ghi vào lòng dạ chúng, sẽ khắc vào tâm khảm chúng Lề Luật của Ta. Ta sẽ là Thiên Chúa của chúng, còn chúng sẽ là dân Ta…. Ta sẽ tha thứ tội ác cho chúng và không còn nhớ đến lỗi lầm của chúng nữa” (Giêrêmia 31,33-34).
Đó là vị Thiên Chúa mà bận tâm ưu tiên của Ngài là giao ước. Ngài không bao giờ dao động. Ngài không ngừng theo đuổi và yêu thương.
Sau cùng, Thiên Chúa mở rộng giao ước ấy đến toàn thế giới trong Đức Giêsu. Tình yêu và lòng trung tín của Ngài không chỉ tập trung nơi dân Israel. Khi Đức Giêsu ăn uống bữa tối cuối cùng với các môn đệ Người trong căn phòng trên lầu, Người nói : “Chén này là Giao ước mới, lập bằng máu Thầy, máu đổ ra vì anh em” (Luca 22,20).
Khi Thiên Chúa thiết lập một giao ước, Ngài không nghĩ đó đơn giản chỉ như là một hợp đồng hay một hiệp ước hai bên cùng xác lập chừng nào Ngài và chúng ta còn bằng lòng với nó. Giao ước của Thiên Chúa xuất phát từ tình yêu trung thành của Ngài bày tỏ nơi hi tế của Người Con Một của Ngài, Đấng đã sẵn sàng chịu chết để đưa chúng ta về nhà. Giao ước ấy bao hàm việc chúng ta được nuôi dưỡng thường xuyên bởi Thánh Thể và thông giao với Chúa đều đặn trong cầu nguyện. Giờ đây giao ước ấy là một ưu tiên.
Cũng thế, Giáo hội dạy rằng hôn nhân là một giao ước. Một giao ước không thể bị đổ vỡ. Và giao ước thì chiếm chỗ ưu tiên. Đó là một trong những lí do tại sao các cặp sống chung với nhau trước khi kết hôn khác hẳn với các cặp vợ chồng kết hôn, và nếu có chút gì thì đó giống như là những cặp đã li dị hơn những cặp chưa sống chung. Lí do sống chung “để thử nghiệm” không ổn, bởi vì sống chung không kết hôn còn thiếu tâm điểm của một hôn phối giao ước. Bạn không sảy chân lỡ bước vào hôn nhân, cũng không tìm sự thoải mái nơi cuộc sống hôn nhân. Nói cho đúng, đó là bạn dấn thân nghiêm túc thực sự vào một giao ước. Là mối ưu tiên.
Hôn nhân có lẽ là thiết chế hiện đại cuối cùng dựa trên giao ước, và dẫu thế nó có vẻ có nguy cơ tuyệt chủng trong nền văn hóa ngày nay của chúng ta. Con người ngày nay thích tiện nghi thoải mái và muốn đào thải những gì không còn hữu dụng, hơn là sống cách bảo đảm và trong danh dự những giao ước và lời hứa bền vững. Nhưng trong thâm sâu, bạn và tôi biết điều gì là tốt cho chúng ta. Thực ra, chúng ta biết cái gì là tốt nhất cho mình. Chúng ta hạnh phúc nhất khi mình sống trung tín hơn là khinh suất. Chúng ta nên thánh thiện khi giữ lời hứa hơn là thất hứa, giữ giao ước hơn là phá vỡ nó. Và chúng ta vui nhất khi yêu thương và được yêu thương sung mãn hơn là cứ luôn đi tìm hết cái này đến cái kia, quan hệ này hay quan hệ kia ta nghĩ là tốt đẹp cho ta nhưng rốt cuộc chỉ làm ta thất vọng.
Đối với Thiên Chúa, giao ước luôn là điều không thể phá vỡ, một dấn thân vĩnh viễn, một lời hứa phải thực thi không thỏa hiệp. Quan niệm giao ước đó đến trong tâm trí tôi cách đây ít năm khi trên đường đi đến một nhà tang lễ thăm một người bạn có bà của anh qua đời. Khi bước vào căn phòng đón tiếp, tôi nhìn thấy xác người bà nằm đó trong quan tài. Kề bên, chồng bà, người ông của bạn tôi, ngồi trên chiếc xe lăn. Ông cầm tay bà lên từ trong chiếc áo quan và ôm lấy, trong khi nhiều người khách viếng lần lượt đến bên ông bà nói lời an ủi và chia buồn. Ngồi đó trên chiếc xe lăn, ông nhẹ nhàng vuốt ve bàn tay bà và nói với từng người khách rằng chỉ còn vài ngày nữa ông bà sắp cùng nhau mừng lễ kỉ niệm 60 năm hôn phối thì bà ra đi. Nhiều năm trước, ông đã tuyên thệ lời hứa hôn bất khả vãn hồi: hứa giữ lòng chung thủy khi thịnh vượng cũng như lúc gian nan, khi ốm đau cũng như lúc mạnh khỏe, để yêu thương và tôn trọng nhau mọi ngày suốt đời. Cho đến chết. Giao ước là thế đó.
Đó là điều Thiên Chúa nghĩ vì nó dẫn chúng ta đến con người viên mãn nhất của ta. Giao ước hôn nhân không phải là chiếc gông cùm cột trói chúng ta lại, mà trái lại, nó giải phóng hoàn toàn năng lực tiềm ẩn của chúng ta. Giao ước sẽ tháo mở một chiều kích mới của tình yêu cho ta.
Bằng cách đó, nhận thức quyết định hành vi của chúng ta. Khi bạn quan niệm hôn nhân là một giao ước do Chúa thiết lập, không thể bẻ gãy (bất khả phân li) và trường tồn, cái nhìn ấy sẽ làm thay đổi hành vi của bạn. Giao ước hôn phối trở thành mối ưu tiên của bạn. Bạn sẽ dấn thân và đặt hết các nguồn lực mình vào lời hứa đặc biệt đó. Và hành vi mới sẽ làm nên số phận. Bạn sẽ khám phá thấy những phần mới mẻ của con người mình và khả năng riêng của bạn để tăng trưởng và yêu mến vì bạn đã dấn mình vào giao ước thiêng liêng này. Bạn sẽ hướng tới điều tốt nhất là con người thực sự của bạn nhờ giao ước này, khi bạn và người bạn trăm năm của bạn cùng giúp nhau đi lên trời. Nhận thức quyết định hành vi. Hành vi quyết định số phận.
Tập chú vào thánh ý Chúa thì sinh ích lợi cho sự sống hơn nhiều, thay vì chỉ tập chú vào những gì tôi muốn lúc này lúc khác. Xét cho cùng, vào một lúc nào đó thời tuổi trẻ tôi đã để mình gắn chặt vào một chiếc xe hơi cũ kĩ, tàn tạ đó thôi. Đó là lí do tại sao Giáo hội dạy Hôn nhân là một giao ước.
Giao ước luôn là ưu tiên. Điều ưu tiên thì đòi hỏi phải được dành thời gian, phải nỗ lực, và luôn cần tiêu phí tiền bạc nữa. Tốt nhất, giao ước hôn nhân đáng cho ta đầu tư hoàn toàn như thế. Đó là bí quyết về điều ưu tiên.
