TẢN MẠN NHỮNG TRẢI NGHIỆM TRONG NGÀY THAM DỰ HỘI NGHỊ
CỦA BỘ GIÁO DÂN, GIA ĐÌNH VÀ SỰ SỐNG,
TỪ NGÀY 16 ĐẾN 18 THÁNG 2 NĂM 2023
PX. Nguyễn Thái
Chúa Nhật thứ nhất mùa chay, 2023
1. Hành trình đến Rôma và cảm nghiệm những ngày ở lại
– Khởi hành từ thành phố Hồ Chí Minh đi Roma lúc 19:55 tối thứ Ba ngày 14 tháng 2. Đoàn chúng tôi gồm có đức cha Giuse Trần Văn Toản – chủ tịch Ủy ban Giáo dân, cha Antôn Hà Văn Minh – thư ký Ủy ban Giáo dân và tôi là giáo dân. Các ngài đã đến trước và chờ tôi ở phòng đợi. Tôi không được khỏe nên ra trễ hơn, vì vài ngày trước đó tôi bị sốt, gần tới ngày đi mới hết. Đức cha và tôi còn bị trục trặc hồ sơ thủ tục, trước khi đi mấy tiếng đức cha mới có visa.
– Đoàn đến sân bay Fiumicino lúc 7 giờ sáng ngày 15. Đón tiếp đoàn ở sân bay có cha Điệp dòng Cát Minh và cha Lâm gốc Long Xuyên đang học ở Rôma. Các cha đưa đoàn về Nhà dòng Cát Minh ở. Nơi đây mọi sinh hoạt trong nhà rất thuận tiện, từ việc ngủ nghỉ đến ăn uống, đi lại. Từ Nhà dòng đến Tòa Thánh nơi diễn ra hội nghị chỉ khoảng hơn mười phút.
– Ba ngày đại hội, đều cử hành Thánh Lễ chung tại Bàn thờ chính trong Vương cung thánh đường thánh Phêrô. Sáng ngày 16, Đức Hồng y Kevin Farrell chủ tịch Bộ Giáo dân, Gia đình, và Sự sống làm chủ tế; ngày 17 Đức Hồng y Gérald Cyprien Lacroix, Tổng Giám mục Québec làm chủ tế; và ngày 18 Đức Hồng y Pietro Parolin, Quốc Vụ khanh làm chủ tế.
– Các đại biểu được mời tham dự một buổi tối văn hóa, do Bộ tổ chức để giao lưu và vinh danh các đại biểu đến tham dự, vào thứ Sáu ngày 17 tháng 2. Buổi tối được bắt đầu bằng chuyến viếng thăm riêng đến Nhà nguyện Sistine, tiếp theo là bữa tối trong sảnh của Bảo tàng Vatican.
Ngoài những giờ tham dự hội nghị, chúng tôi còn sắp xếp vào các buổi tối đi thăm được Nhà dòng Chúa Ba Ngôi, Foyer Phát Diệm, và vài nơi khác.
– Ngày cuối, là Chúa Nhật 19 tháng 2, chúng tôi đến thành phố Assisi, cùng đi với đoàn có cha Thảo và cha Lâm – giáo phận Long Xuyên, sơ Phượng dòng Chúa Ba Ngôi, sơ Thủy dòng Mến Thánh Giá – quê ở giáo phận Đà Lạt. Ở đây có cha Hòa dòng Phanxicô “ thổ địa” dẫn đoàn đi thăm di tích của các Thánh. Chúng tôi đi thăm nơi sinh ra, chỗ ở và nhà giam giữ thánh Phanxicô Assisi. Đặc biệt là đến tham quan Vương cung thánh đường thánh Phanxicô và khu nhà cổ kính bên trong của dòng Phanxicô ở trên đồi cao rồi dâng thánh lễ tại đó. Đoàn còn đến thăm nhà thờ thánh Clara, và nhà thờ chân phước Carlo Acutis, trong nhà thờ có xác của ngài còn nguyên vẹn để trong tủ kính.
– Qua chặng đường sáu ngày, kể cả hai ngày đi và về, tôi cảm nhận được tình yêu thương của Chúa dành cho tôi thật lớn lao. Chúa đã gọi tôi đến trái tim của Hội Thánh và cho tôi những cảm nghiệm sâu sắc ở Roma, cho dù sức khỏe tôi yếu kém, thủ tục khó khăn, những trở ngại về thời tiết, Chúa vẫn dìu dắt và nâng đỡ. Tôi nhận ra Chúa là sức mạnh của tôi, trong ba ngày làm việc tôi luôn cố gắng và cậy trông vào Chúa. Chúa đã cho tôi vượt qua hành trình này cách tốt đẹp.
2. Các đề tài trong đại hội
Hội nghị được tổ chức tại hội trường Thượng Hội đồng Mới ( New Synod Hall) ở Tòa thánh Vatican với tiêu đề chính: Mục tử và Tín hữu Giáo dân được kêu gọi hiệp hành.
Thứ Năm, ngày 16 tháng 2
– Giới thiệu “Trách nhiệm của Giáo dân trong Giáo hội Công nghị” do Đức Hồng y Kevin Farrell, Bộ trưởng, Bộ Giáo dân, Gia đình, và Sự sống chia sẻ.
– Hội thảo “Trách nhiệm của Người Giáo dân: Bản chất và Nền tảng” do cha Luis Navarro, Hiệu trưởng, Đại học Giáo hoàng Thánh Giá, Rôma chia sẻ.
– Tổng kết các câu trả lời ( đã gửi trước ) do cha Giovanni Buontempo, thuộc Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống.
– Chia sẻ kinh nghiệm về trách nhiệm của giáo dân.
– Hội thảo “Trách nhiệm của Tín hữu Giáo dân: các lãnh vực và phương thức tập luyện” do Giáo sư Carmen Pena Garcia, Giáo sư Luật hôn nhân, Khoa Giáo luật, Đại học Giáo hoàng Comillas, Madrid.
– Đối thoại về trách nhiệm của Giáo dân.
Thứ Sáu, ngày 17 tháng 2
– Hội thảo: “Để có trách nhiệm hiệu quả: Huấn luyện Tín hữu Giáo dân” do Giáo sư Hosffman Ospino, Trưởng Thần học và Mục vụ, Đại học Boston, Boston.
– Hội thảo: ”Vì Trách nhiệm Hiệu quả: Vai trò của các Mục tử” Đức Hồng y Gérald Cyprien Lacroix, Tổng Giám mục Québec.
– Chia sẻ Kinh nghiệm Huấn luyện Giáo dân.
– Đối thoại về việc đào tạo Giáo dân và vai trò của các Mục tử. Điều hành: do Đức Hồng y Matteo Zuppi, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Ý.
Thứ Bảy, ngày 18 tháng 2
– Phần kết luận: Đức Hồng y Kevin Farrell, Bộ Trưởng Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống.
– Đức Thánh cha ban huấn từ.
3. Cảm nhận về chương trình hội nghị
Nghe xong chương trình, tôi nhận ra được Hội Thánh đang mong muốn Tín hữu Giáo dân phải là thành phần quan trọng và hiệu quả trong Giáo hội và xã hội. Những thao thức nâng giáo dân lên cao hơn và mời gọi họ trở thành những người trưởng thành, người có trách nhiệm trong sứ vụ của mình, cách riêng là phụ nữ.
Tôi thấy được từ các Đấng trong hội nghị của Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống tha thiết mong đợi giáo dân đồng hành và tham gia sâu vào đời sống Giáo hội trong nhiều lãnh vực, và tiếp cận cho phù hợp. Những lãnh vực thế tục như ơn gọi trong môi trường gia đình và việc giáo dục con cái trong đức tin. Ơn gọi hoàn thiện trật tự trần thế với tinh thần Tin Mừng. Quyền có bổn phận truyền giáo và làm tông đồ, cá nhân hay liên đới nhiều người. Trong phạm vi nội tâm: thờ phượng, ngôn sứ và vương đế cùng với các chức năng giảng dạy Lời Chúa-giáo lý, quyền được tham gia đào tạo, chức năng quản trị, tham gia vào hội đồng mục vụ, hội đồng kinh tế,v,v,…
4. Để có trách nhiệm hiệu quả: huấn luyện giáo dân và vai trò của các Mục tử
Những Nhà lãnh đạo, những người quản lý chuyên môn và cả những giáo dân trưởng thành trong hội nghị đều nói lên sự cần thiết của việc huấn luyện giáo dân trong các lãnh vực thần học, mục vụ, tư vấn, lãnh đạo, quản lý,v.v… Nhiều tham luận nói đến vai trò của các Mục tử trong việc đào tạo giáo dân. Nhiều chia sẻ kinh nghiệm về đào tạo giáo dân được nhắc đến: gia đình trở nên trường đào tạo, khuyến khích sáng tạo và đưa ra các chương trình đào tạo, kết nối hệ thống đào tạo trong Nhà đạo và tiếp cận với những người có nhu cầu.
Họ đưa ra vai trò của giáo dân, và sự đồng trách nhiệm với các thành phần khác trong Hội Thánh. Các Mục tử và giáo dân được kêu gọi hiệp hành cùng nhau, mọi thành phần trong Hội Thánh hiệp hành với nhau trong Chúa. Một Hội Thánh lý tưởng là biết hiệp thông với nhau, kết hợp với nhau, cùng nhau sống có Chúa, cùng nhau rao giảng Tin Mừng. Các Mục tử không còn đi riêng mà cùng với Giáo dân ra đi rao giảng Tin Mừng.
5. Đào tạo gắn liền với sứ vụ loan báo Tin Mừng
Mặt khác, hội nghị cũng đưa ra nhiều ý kiến về việc huấn luyện đào tạo giáo dân trong sứ mạng. Điều quan trọng là huấn luyện Giáo dân để họ độc lập “ tác chiến” và để cùng với các Mục tử đáp ứng các nhu cầu của sứ vụ truyền giáo. Đào tạo giáo dân và đặc biệt đào tạo các cặp vợ chồng theo một khóa huấn luyện đơn giản, dễ tiếp cận với mọi người, chúng ta sẽ gặt hái được những kết quả tương xứng của sự hình thành đơn giản.
6. Mục tử và giáo dân được kêu gọi hiệp hành
Cảm nghiệm của tôi trong những ngày hội nghị là chúng ta có một Hội Thánh thật phong phú, đa dạng và hiệp nhất . Góc nhìn từ dưới lên cao là từng Kitô hữu, là các giáo xứ, các hội đoàn, các dòng tu “trăm hoa đua nở” để khám phá cho mình một linh đạo đến với Chúa. Nhìn từ trên xuống dưới là Đức Thánh Cha, là các Giám mục đại diện cho Chúa Kitô ở trần gian dẫn dắt mọi thành phần trong Giáo hội, cách riêng là giáo dân hiệp hành cùng nhau, có đoàn có đội, đi cùng một hướng, trong vui tươi bình an thực thi sứ vụ. Điều mà tôi phải sống và mong muốn các giáo dân: hãy tin tưởng cách tích cực vào Chủ chăn, vào các mục tử đang hiệp hành với mình. Đức vâng lời, sự hy sinh và lòng chân thành sẽ đưa chúng ta đến sự hoàn thiện hơn chứ không phải là sự đố kỵ, ghen tỵ trong tập thể mình đang sống. Giáo dân hãy chờ đợi, cho dù các mục tử có sai lệch thì các ngài cũng sẽ nhận ra vì chúng ta tin rằng Chúa Thánh Thần vẫn đang làm việc trong mỗi con người chúng ta.
7. Một Giáo Hội lý tưởng
Đức Thánh Cha đưa ra một cái nhìn về Giáo hội mà vai trò của người giáo dân phải được củng cố để đạt tới ơn gọi là Kitô hữu đích thực. Ngài cũng nói đến việc đào tạo giáo dân. Công việc đào tạo gắn liền với sứ mạng loan báo Tin Mừng, không chỉ lý thuyết, không nặng về các lý thuyết mà đi đôi với thực tế trong công việc loan báo tình yêu thương của Chúa là Cha chúng ta cho mọi người. Công cuộc đào tạo phải dẫn dắt họ đi song song với việc sùng đạo và hành đạo. Như thế, giáo dân bước theo chân các Mục tử ra đi loan báo Tin Mừng, cùng nhau sống sứ vụ người con của Chúa, Mục tử và giáo dân kết nối gần nhau trong sứ vụ loan báo tình yêu của Chúa.
Đức Thánh Cha nói đến Dân Chúa hiệp nhất trong sứ mạng. Ngài nhấn mạnh đến sự hiệp nhất chứ không tách biệt hay phân biệt giáo dân hay Giáo sĩ. Ngài nhắn nhủ: yếu tố nền tảng là tín hữu được làm phép Rửa, là người thuộc về Chúa Kitô, là Dân thánh Chúa, chứ không phân biệt tôi thuộc về phong trào này hay cộng đồng kia, Tu sĩ hay Giáo dân. Tất cả đều là môn đệ của Chúa Giêsu và sống sứ mạng rao giảng Tin Mừng.
Đức Thánh Cha nói tới hoạt động tông đồ giáo dân, trước tiên phải là chứng nhân, chứng nhân trong chính cuộc đời thánh thiện của mình, từ cầu nguyện, phục vụ, quan tâm đến người nghèo, quan tâm tiếp đón những người bị bỏ quên; đến chứng nhân trong các môi trường nghề nghiệp, kinh doanh, văn hóa, nghệ thuật, truyền thông, xã hội, chính trị.
Tôi chợt nghĩ đến một hình ảnh kinh doanh, ngày nào không còn mở được cửa hàng, không còn thêm đại lý, thêm khách hàng, là ngày đấy sắp đóng cửa công ty. Giáo dân cũng vậy, cần phải thu hút những người chưa biết Chúa, những người xa cách Chúa bằng chính đời sống gương mẫu của mình, từ việc chu toàn bổn phận, hăng say công việc của Giáo hội, đến công việc loan báo Tin Mừng mọi nơi mọi lúc. Mỗi Hội đoàn, mỗi Nhà thờ, Nhà dòng cũng cần mở mang bằng các chương trình hành động, thu hút thành từng nhóm người ra đi đến những vùng bên ngoài kết bạn với họ, làm bạn và dẫn đưa họ về với Chúa. Chúa Thánh Thần vẫn luôn dẫn đường chỉ lối cho chúng ta nên trong những năm này đang rực sáng một giáo hội hiệp hành, có Mục tử và giáo dân cùng nhau tiến bước qua giai đoạn mới.
8. Tâm sự của một tham dự viên
Sáng thứ Bảy là ngày hội nghị thứ ba, giờ nghỉ tôi ngồi cùng bàn trò chuyện với một giáo dân đến từ Pháp, cô cũng chia sẻ một tham luận trong hội nghị. Cô hỏi tôi: các anh có sống đạo được bình thường dễ dàng không. Tôi trả lời: cũng tùy người, có những người hăng say mộ mến đạo, có những người lơ là ít quan tâm, sống đạo hình thức. Có nhiều người còn mong muốn đi tu, mỗi năm mỗi giáo phận của chúng tôi cũng được khoảng mười người trở thành linh mục. Cô ấy nói: ‘chúng tôi bây giờ ít người đến nhà thờ, cả nước không được mấy người đi tu. Như vậy Giáo hội của anh còn năng động và vững mạnh”. Xong câu chuyện, tôi thầm tạ ơn Chúa vì những ơn phúc Chúa ban cho Giáo hội Việt Nam. Ngài vẫn âm thầm quan phòng, nâng đỡ dìu dắt chúng tôi, cho dù chúng tôi còn yếu kém, chưa xứng đáng.
9. Tâm tình tạ ơn
Tôi hết lòng tạ ơn Chúa vì chẳng phải vô tình mà tôi được tham dự hội nghị, chẳng phải tình cờ nhưng chính Chúa chọn tôi. Chúa muốn tôi hiệp hành với Hội thánh, và khắc ghi trong tâm hồn tôi lòng biết ơn Chúa và Hội thánh. Hơn thế nữa, Chúa biết tôi mỗi ngày đang cầu nguyện với Chúa cho tôi làm một nhóm loan báo Tin Mừng được thành công thì Chúa lại cho tôi đến hội nghị để được nghe chia sẻ về hiệp hành, về loan báo Tin Mừng. Kể từ lúc đó, tôi cảm nhận được tiếng nói của Ngài và chuyến đi của tôi đã thuộc về Chúa.
Lạy Chúa, đây cũng là sự kiện lớn trong cuộc đời của con, Chúa muốn chúng con đến hội nghị và trở về làm gì để cùng nhau góp phần canh tân Giáo Hội và hoán cải truyền giáo? Cụ thể con phải làm gì sau chuyến đi này?
WHĐ (02.03.2023)
