ĐỀ MỤC 2. LUẬT HÌNH SỰ VÀ MỆNH LỆNH HÌNH SỰ

Điều 1313
§1. Nếu luật được thay đổi sau khi tội đã phạm thì phải áp dụng luật nào lợi hơn cho phạm nhân.
§2. Nếu luật sau bãi bỏ một luật, hay chỉ bãi bỏ một hình phạt, thì hình phạt này chấm dứt ngay tức khắc.
Điều 1314
Hình phạt thường là hậu kết (ferendae sententiae), nghĩa là nó không ràng buộc phạm nhân cho đến khi bị áp đặt; còn hình phạt là tiền kết (latae sententiae), nếu được luật và mệnh lệnh minh nhiên ấn định điều đó, nghĩa là phạm nhân tự động bị phạt do chính sự kiện là đã phạm tội.[9]
Điều 1315[10]
§1. Người nào có quyền ban hành những luật hình sự, thì cũng có thể thêm vào luật của Thiên Chúa một hình phạt thích hợp.
§2. Nhà lập pháp cấp dưới, lưu ý đến điều 1317, cũng có thể:

1⁰ Thêm một hình phạt thích hợp vào một luật do nhà chức trách cấp trên ban hành, miễn là vẫn phải tuân giữ các giới hạn thẩm quyền tòng địa hay tòng nhân của mình.
2⁰ Thêm những hình phạt khác vào những hình phạt đã ấn định bởi luật phổ quát đối với một số tội phạm;
3⁰ Ấn định hay buộc một hình phạt mà luật phổ quát chỉ thiết lập hình phạt như là bất định hay để tùy ý.

§3. Chính luật có thể ấn định một hình phạt, hoặc để cho thẩm phán ấn định theo sự đánh giá khôn ngoan của mình.
Điều 1316
Các Giám mục Giáo phận phải liệu sao để trong một nước hay một miền, những luật hình sự, nếu cần phải ban hành, được đồng nhất với nhau trong mức độ có thể.
Điều 1317
Chỉ nên thiết lập các hình phạt theo mức độ thực sự cần thiết để hỗ trợ kỷ luật Giáo hội một cách thích hợp hơn. Tuy nhiên, hình phạt sa thải khỏi hàng giáo sĩ không thể được thiết lập bởi nhà lập pháp cấp dưới.[11]
Điều 1318
Không được thiết lập những hình phạt tiền kết, trừ khi để chống lại một vài tội phạm cố tình mà có thể gây ra một cớ vấp phạm[12] nghiêm trọng, hoặc khi không thể trừng phạt cách hữu hiệu với hình phạt hậu kết; tuy nhiên, chỉ nên thiết lập các vạ, nhất là vạ tuyệt thông, một cách hết sức hạn chế và chỉ áp dụng cho những tội phạm đặc biệt nặng.[13]
Điều 1319
§1. Trong mức độ mà một người có thể ra các mệnh lệnh ở tòa ngoài do quyền lãnh đạo theo các quy định của các điều 48-58,[14] người đó cũng có thể ngăm đe hình phạt nhất định bằng một mệnh lệnh, ngoại trừ các thục hình vĩnh viễn.
§2. Nếu, sau khi đã cân nhắc cẩn thận sự việc, thấy cần phải áp đặt một mệnh lệnh hình sự, thì phải tuân giữ những gì được ấn định ở các điều 1317-1318.
Điều 1320
Trong tất cả những lĩnh vực mà các tu sĩ phải tuỳ thuộc Đấng Bản quyền địa phương, thì họ cũng có thể bị ngài cưỡng chế bằng hình phạt.