Phỏng vấn linh mục Nguyễn Duy, Tổng Thư ký Ủy ban Thánh nhạc toàn quốc, nhân phát hành Tuyển tập Thánh ca Việt Nam
WHĐ (16.11.2009) – Như tin đã đưa, ngày 10-11-2009, ngày 10-11-2009, tại Trung tâm Mục vụ Tổng giáo phận TP HCM (6 bis, Tôn Đức Thắng, quận I, TP HCM), đã diễn ra Hội thảo Thánh nhạc toàn quốc lần thứ 25 của Ủy ban Thánh nhạc trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam.
Trong cuộc Hội thảo này, linh mục nhạc sĩ Nguyễn Duy, Tổng Thư ký Ủy ban Thánh nhạc toàn quốc, thông báo: Tuyển tập Thánh ca Việt Nam (quyển I) chính thức phát hành. Đây là công trình chào mừng Năm Thánh 2010, kỷ niệm 50 năm thiết lập Hàng Giáo phẩm tại Việt Nam.
Nhân sự kiện này, WHĐ đã phỏng vấn cha Tổng Thư ký Ủy ban Thánh nhạc, linh mục nhạc sĩ Nguyễn Duy.
* * *
– WHĐ: Thưa Cha, Tuyển tập Thánh ca Việt Nam (quyển I) vừa chính thức phát hành. Xin cha cho biết việc tuyển chọn đã diễn ra như thế nào: thành phần ban tuyển chọn, tiêu chí chọn bài, tổ chức công việc tuyển chọn…
– Lm. Nguyễn Duy: Như Đức cha Phaolô Nguyễn Văn Hòa, Chủ tịch UBTN/HĐGMVN đã viết trong phần giới thiệu Tuyển tập Thánh ca Việt Nam, quyển 1, tại Việt Nam thời gian gần đây nở rộ lên một phong trào sáng tác Thánh ca. Đây là một điểm đáng mừng, nhưng cũng kèm theo nhiều lo âu, vì có bài đã qua kiểm duyệt, có bài không.
Đứng trước tình trạng này, cần phải lựa chọn bài hát cho bảo đảm để tránh nạn “tam sao thất bản”, và nhất là để thi hành đúng Quy chế Tổng quát sách lễ Rôma ban hành ngày 3/4/1969 (số 25 và 56i) và ấn bản thứ ba ban hành ngày 20/4/2000 (số 48 và 87). Theo Quy chế này: Những bài hát dùng thay thế Đối ca Nhập lễ, Hiệp lễ, bản văn phải được Hội đồng Giám mục chuẩn nhận. Từ năm 1997, Hội đồng Giám mục Việt Nam đã muốn Ủy ban Thánh nhạc thực hiện Tuyển tập Thánh ca để các giáo phận cùng sử dụng. Công việc này đã được khởi sự và tiếp tục qua hai nhiệm kỳ đặc trách Thánh nhạc của Đức cha Phêrô Nguyễn văn Nho và Đức cha Stêphanô Tri Bửu Thiên. Những bước đầu đã đạt được một số thành quả tốt đẹp.
Mới đây, qua Huấn thị thứ năm để áp dụng đúng đắn Hiến chế Phụng vụ Thánh, ban hành ngày 28/3/2001 (số 108) Bộ Phụng tự đã quy định: Hội đồng Giám mục phải soạn thảo một Tập Chỉ nam hay một danh mục các bản văn dùng hát trong phụng vụ. Vì thế, năm 2007, một Ban tuyển chọn mới được thành lập với những phương pháp làm việc mới.
Ban tuyển chọn mới này gồm Ban Sơ Tuyển và Chung Tuyển. Ban Sơ Tuyển do linh mục TTK đứng đầu với các thành viên có khả năng về nhiều phương diện khác nhau: Cha Phêrô Nguyễn Văn Võ (Kinh thánh), Soeur Trầm Hương (nhạc sĩ), nhà giáo Khổng Thành Ngọc (Ngữ văn), nhà thơ Lê Đình Bảng, nhạc sĩ Phanxicô, nhạc sĩ Nguyễn Bách (Giảng viên Nhạc viện TP. HCM), Ca trưởng nhạc sĩ Ngọc Linh, nhạc sĩ Minh Tâm, nhạc sĩ Anh Tuấn, nhạc sĩ Quốc Vinh, nhạc sĩ Tiến Linh.
Ban này đã tiến hành việc tuyển chọn rất công phu, căn cứ vào những tiêu chuẩn phụng vụ, thánh nhạc và mục vụ, đồng thời cũng quan tâm đến sự chọn lọc của thời gian với đôi chút chỉnh sửa khi cần thiết (như không dùng danh xưng “Giavê” trong các bản văn phụng vụ; theo ý các nhà thần học, không dùng danh xưng “Cha” cho Chúa Giêsu).
Khi chọn xong Ban Sơ tuyển đã trình lên Ban Chung tuyển do Đức cha Chủ tịch và cha phó Chủ tịch UBTN/HĐGMVN đảm nhận để duyệt xét và chỉnh sửa trước khi chính thức in ấn và phát hành.
Sau 4 năm làm việc, Ban Tuyển chọn đã hoàn tất cuốn THÁNH CA VIỆT NAM, quyển 1, và nay được hân hạnh ra mắt cùng cộng đồng Dân Chúa. Tuyển tập này gồm những bài Thánh ca (đã được phép sử dụng) được phổ biến từ những ngày đầu khai sinh nền Thánh Nhạc Việt Nam cho đến khoảng năm 1973-1975, với tổng số lên đến gần 506 bài và các Bộ Lễ.
1. Những bài thánh ca trong quyển 1 này được tuyển chọn từ hơn 4000 bài hát của nhiều tác giả từ ngày đầu tiên khai sinh nền thánh nhạc VN cho đến khoảng năm 1975. Gồm các sáng tác của các nhạc đoàn và các nhạc sĩ: – Lê Bảo Tịnh (Hà Nội) gồm Hợp tuyển, Tuyển tập, Tuyển tập Tân biên – Sao Mai (Bùi Chu) trong đó có Nhạc sĩ Hải Linh – Tiếng chuông Nam (Thanh Hoá) – Nhóm Ca Thánh (Phát Diệm) – Nhóm Thiên Cung (Hải Phòng) – Nhóm Minh Nhạc (Bắc Ninh) – Cha Thích (Huế) – Cha Phaolô Qui, Phaolồ Đạt (Sàigòn) – Thánh Gia, Philipphê Minh (Vĩnh Long) – Suối Nhạc (Cha Tiến Dũng) và các linh mục nhạc sĩ: Đinh Quang Tịnh, Chính Trung, Hoàng Diệp, Thiện Cẩm,v..v..– Vinh Hạnh, Kim Long, Phạm Liên Hùng, Hương Phong, Văn Chi, Dao Kim và các nhạc sĩ trong tuyển tập Chúc Tụng Chúa 1 và 2 của Đại Chủng Viện Sài Gòn.
2. Tiêu chuẩn tuyển chọn:
– Các bài xuất hiện nhiều trong các tuyển tập thánh ca của các giáo phận, các cộng đoàn dòng tu, các giáo xứ, v.v…
– Các bài đúng và hay (đúng trước, hay sau: xét về Lời và Nhạc; Lời: ưu tiên)
– Những bài có tính phổ thông (ít bè), dễ hát, dễ thuộc.
3. Các bước tuyển chọn:
– Thu thập tài liệu gốc;
– Sao thành nhiều bản và gửi các bài đã sơ tuyển này đến các Cha trưởng ban thánh nhạc và thành viên của 26 giáo phận và quý cha giáo đặc trách thánh nhạc của 7 ĐCV để xin ý kiến, xin ghi chú những gì cần xem lại trong từng bài hát để ban tuyển chọn dễ dàng lưu tâm (và sửa lại nếu được).
– Các thành viên gặp nhau 2 tuần 1 lần, hoặc 3 tuần 1 lần, cùng duyệt chung và chỉ chọn bài khi có sự nhất trí cao (từ 70 đến 90% đồng thuận).
– Trong thời gian tuyển chọn, ban Sơ tuyển cũng đã đón nhận thêm nhiều bài hát quý báu được sử dụng tại nhiều địa phương khác nhau (mà ban tuyển chọn không có trong tay), làm cho danh mục tuyển chọn được phong phú và đa dạng.
– Thưa Cha, việc tuyển chọn chắc đã mất không ít thời gian?
– Lm. Nguyễn Duy: Công việc nào cũng cần có thời gian. Công việc tuyển chọn những bài thánh ca tiêu biểu để dùng chung cho các cộng đoàn phụng vụ Việt Nam càng cần nhiều thời gian hơn nữa. Vì đây là việc tuyển chọn những bài ca dùng trong phụng vụ, phải đáp ứng được các quy định về thánh ca trong phụng vụ theo giáo huấn của Giáo Hội. Việc tuyển chọn vì thế phải được tiến hành hết sức cẩn trọng, khách quan và từng bước, bởi việc làm này không phải là chuyện “mì ăn liền” hay “vì phong trào”. Thêm vào đó, các anh em trong ban tuyển chọn đều là những người có quá nhiều công việc và bổn phận khác phải lo. Nên việc tuyển chọn đã mất rất nhiều thời gian. Thời gian 4 năm cho việc thực hiện tuyển tập I tuy dài, nhưng vẫn chưa phải là dài!
– Như Cha vừa trình bày, việc tuyển chọn thật vất vả, nhọc nhằn, nhưng chắc cũng có những niềm vui? Ấn tượng sâu đậm nhất của Cha sau khi hoàn thành Quyển I của bộ Tuyển tập?
– Lm. Nguyễn Duy: Vất vả, nhọc nhằn và niềm vui đan xen nhau như những phách mạnh yếu trong bài ca, như lúc diễn tấu hay ngưng nghỉ của dòng nhạc, việc tiến hành tuyển chọn cũng vậy. Anh em có những lúc mệt mỏi, có những lúc bị động vì công việc này, công việc kia, khiến tôi cũng bị tác động không ít; nhưng Chúa ban niềm vui nhiều hơn: niềm vui vì ai cũng tha thiết với nền thánh nhạc, niềm vui được chia sẻ những đồng cảm về một bài thánh ca khi ngẫm nghĩ đến ca từ, khi “nhâm nhi” giai điệu của những bài thánh ca đẹp, v.v…
Ấn tượng sâu đậm nhất khi hoàn thành Quyển I của bộ Tuyển tập chính là anh em trong ban tuyển chọn “đã cùng mang đến bàn xét tuyển những ân huệ khác biệt và thích thú phục vụ lẫn nhau trong hiệp nhất và hiệp thông để dụng xây một Giáo Hội luôn mới như lòng Chúa ước mong”; anh em đã thể hiện lòng tri ân các vị cha anh bằng một món quà thiết thực: cố gắng duy trì, gìn giữ và phát huy kho tàng thánh nhạc mà các ngài để lại; vui mừng khi nghĩ đến dù đi đến bất cứ cộng đoàn phụng vụ nào, anh em cũng có một quyển thánh ca chung để “chung lời ngợi ca Thiên Chúa”.
– Thưa Cha, Quyển I đã xong, vậy bao giờ sẽ đến Quyển II, III và…
– Lm. Nguyễn Duy: Trước khi phát hành tuyển tập I, anh em đã bắt đầu việc tuyển chọn những bài thánh ca từ năm 1975 cho đến nay từ những sách thánh ca của các nhạc sĩ đã phổ biến. Nhờ có thêm kinh nghiệm từ việc tuyển chọn quyển I, với nhiệt tình “nhà Chúa” của anh em, lại được các Đấng Bậc trong Hội Thánh tận tình hướng dẫn, hy vọng khi kết thúc Năm Thánh (ngày 6-1-2011) mọi người sẽ vui mừng có trên tay tuyển tập THÁNH CA VIỆT NAM, q.II.
Xin cám ơn WHĐ đã luôn ưu ái và quan tâm đến công việc thầm lặng của Ban Tuyển chọn những bài thánh ca tiêu biểu của Giáo Hội Việt Nam.
– Xin cảm ơn Cha đã dành thời giờ cho WHĐ thực hiện bài phỏng vấn này.
*** Quí vị muốn mua Tuyển Tập Thánh Ca xin liên hệ:
Cô Kim Nhung
Trung Tâm Mục Vụ TGP Sàigon (P. B 103)
6 bis Tôn Đức Thắng, quận 1, Tp. HCM
Điện thoại (08) 3910 5692 hoặc 0908 208 394
từ 14g00 đến 16g00 (Thứ Hai đến thứ Bảy)
Email: banthanhnhacsg@gmail.com
