Thượng Hội Đồng Giám Mục là gì?
Vào sáng thứ Tư vừa qua, Thượng Hội Đồng Giám Mục thường kỳ lần thứ XV đã khai mạc tại Vatican với đề tài về Giới Trẻ, Đức Tin và sự Biện Phân Ơn Gọi. Qua bài viết này, chúng tôi muốn trình bày một cái nhìn tổng quát về Thượng Hội Đồng Giám Mục cũng như về một vài vấn đề liên quan đến Thượng Hội Đồng này.
1.Thượng Hội Đồng Giám Mục là gì?
Ngay từ hồi Giáo hội sơ khai đã có các Thượng Hội Đồng Giám Mục rồi, nhưng với nhiều hình thức khác nhau. Tuy nhiên, với hình thức hiện nay, thì Thượng Hội Đồng Giám Mục chính là kết quả của Công Đồng Vatican II (1962-1965). Đức Thánh Cha Phao-lô VI là người đã trực tiếp lập ra Thượng Hội Đồng này. Công Đồng Vatican II quyết định rằng, không phải tất cả mọi Giám mục Công giáo đều tham dự Thượng Hội Đồng Giám Mục, nhưng chỉ có một số đại diện mà thôi.
Đức Thánh Cha sẽ là người triệu tập Thượng Hội Đồng Giám Mục cũng như sẽ ấn định đề tài cho Thượng Hội Đồng do Ngài triệu tập. Hiện tại, cứ khoảng ba năm thì Thượng Hội Đồng Giám Mục thường kỳ sẽ diễn ra một lần. Cũng có những Thượng Hội Đồng ngoại thường, và lẽ dĩ nhiên, những thượng Hội Đồng này cũng phải do Đức Thánh Cha triệu tập. Sau khi kết thúc mỗi Thượng Hội Đồng Giám Mục, Đức Thánh Cha sẽ công bố một Tông Huấn, gọi là Tông Huấn hậu Thượng Hội Đồng Giám Mục. Tông Huấn này được biên soạn dựa trên những ý kiến của Thượng Hội Đồng vừa mới kết thúc.
2.Đâu là điều đặc biệt trong các Thượng Hội Đồng Giám Mục?
Thượng Hội Đồng Giám Mục chính là hội nghị quan trọng nhất đối với các Đức Giám Mục để các Ngài diễn tả sự đồng trách nhiệm của mình đối với Giáo hội hoàn vũ. Thượng Hội Đồng Giám Mục cũng nhấn mạnh tới tinh thần tập thể giữa Đức Thánh Cha và các Giám Mục. Các Thượng Hội Đồng Giám Mục đang có xu hướng ngày càng đưa ra những khích lệ quan trọng hơn cho Giáo hội.
3.Ai là người tham dự Thượng Hội Đồng Giám Mục?
Tham dự Thượng Hội Đồng Giám Mục không phải chỉ có các Đức Giám mục, nhưng các Ngài chiếm phần lớn. Các Hội Đồng Giám Mục trên khắp thế giới sẽ cử các Giám mục đại diện của mình tới Rô-ma. Đức Thánh Cha cũng đích thân bổ nhiệm thêm các tham dự viên. Các vị lãnh đạo của các cơ quan trong Giáo Triều Rô-ma và một số Đức Thượng Phụ Giáo Chủ cũng sẽ tham dự Thượng Hội Đồng Giám Mục. Ngoài ra còn có các đại diện của các Dòng Tu, nhưng những vị này không nhất thiết phải là Giám mục. Bên cạnh đó còn có các đại biểu đến từ các Giáo hội khác, chẳng hạn như Giáo hội Chính thống hay Tin lành, họ tham dự với tư cách là quan sát viên và có tính đại kết. Tuy nhiên, những vị này không được bỏ phiếu, nhưng cũng được phát biểu giống hệt như các nghị Phụ chính thức. Các chuyên viên cũng được mời, và họ sẽ đưa ra những lời tư vấn trong các buổi thảo luận nhóm, nhưng không được phép phát biểu trước phiên họp toàn thể. Thượng Hội Đồng thường kỳ lần thứ XV này có khoảng 360 tham dự viên, trong đó có khoảng 260 Giám mục.
4.Thượng Hội Đồng Giám Mục sẽ diễn ra như thế nào?
Đức Thánh Cha sẽ đích thân khai mạc Thượng Hội Đồng Giám Mục với một Thánh Lễ, và Ngài cũng sẽ đích thân bế mạc Thượng Hội Đồng này bằng một Thánh Lễ. Các buổi thảo luận tại Đại Sảnh Đường của Thượng Hội Đồng Giám Mục sẽ được điều hành bởi một vị chủ tịch do Đức Thánh Cha bổ nhiệm, thông thường là một Hồng Y. Đức Thánh Cha cũng sẽ đích thân tham dự các buổi thảo luận chung của Thượng Hội Đồng tại Đại Sảnh Đường Thượng Hội Đồng Giám Mục. Sau nhiều tuần làm việc, các Nghị Phụ, các chuyên viên và các „dự thính viên“ sẽ soạn ra một văn kiện, và văn kiện này sẽ được trình lên Đức Thánh Cha.
5.Có điều gì đặc biệt trong Thượng Hội Đồng Giám Mục về Giới Trẻ?
Thượng Hội Đồng Giám Mục đang diễn ra lúc này, nói chung, là Thượng Hội Đồng đầu tiên bận tâm tới đề tài về Giới Trẻ. Thượng Hội Đồng này diễn ra trong một thời gian mà Giáo hội đang bị đẩy vào tình trạng tranh tối tranh sáng bởi những sacndal lạm dụng tình dục trẻ vị thành niên. Vì thế, đề tài lạm dụng tình dụng chắc chắn cũng sẽ được đem ra bàn thảo trong Thượng Hội Đồng này.
Để bao hàm giới trẻ, trong suốt gần cả năm 2017, Đức Thánh Cha Phan-xi-cô đã thực hiện một cuộc thăm dò dư luận trên toàn thế giới, và vào đầu năm 2018 này, Ngài đã triệu tập một „Tiền Thượng Hội Đồng Giám Mục“ tại Rô-ma. Những ý kiến đóng góp mà những người trẻ hồi đó đưa ra, đã được đúc kết lại trong tài liệu làm việc, và giờ đây được trình ra cho các Nghị Phụ. Trong số khoảng 50 „Dự Thính Viên“ của Thượng Hội Đồng Giám Mục lần này cũng có nhiều bạn trẻ.
Đây là lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại, Thượng Hội Đồng Giám Mục có các tham dự viên là các Giám mục đến từ Trung Hoa đại lục. Và đó cũng là một điều đặc biệt của Thượng Hội Đồng lần này. Việc hai Đức Giám mục Trung Hoa đến tham dự Thượng Hội Đồng nêu trên chính là kết quả của „Hiệp Định tạm thời“ giữa Tòa Thánh Vatican và Bắc Kinh mới được ký kết cách nay chưa lâu.
6.Người ta có thể theo dõi diễn tiến của Thượng Hội Đồng Giám Mục không?
Nói chung là không! Người ta chỉ có thể theo dõi Thượng Hội Đồng Giám mục trong hai Thánh Lễ khai mạc và bế mạc mà thôi. Ngoài ra, trong kỳ Thượng Hội Đồng này, người ta cũng còn được theo dõi Thánh Lễ Tôn Phong Hiển Thánh do Đức Thánh Cha cử hành vào ngày 14 tháng 10 tại quảng trường Thánh Phê-rô nữa, nghĩa là vào giữa thời điểm Thượng Hội Đồng diễn ra. Ngoài ra, những diễn tiến khác của Thượng Hội Đồng sẽ được thực hiện đàng sau những cánh cửa đóng kín. Tòa Thánh Vatican chỉ thông tin về nội dung, và cũng sẽ có các cuộc phỏng vấn cũng như các cuộc họp báo.
7.Điều gì sẽ được công bố sau khi bế mạc Thượng Hội Đồng Giám Mục lần này?
Đó là điều rất khó để có thể nói trước. Trong trường hợp lý tưởng thì những nhà lãnh đạo Giáo hội sẽ hiểu sâu hơn về thế giới của những người trẻ, và sẽ phát triển những mầm non trong hoạt động mục vụ dành cho giới trẻ. Tại „Tiền Thượng Hội Đồng Giám Mục“, những thay đổi trong khoa Luân Lý Học của Giáo hội về tính dục cũng như việc tăng cường vai trò của phụ nữ và Giáo dân trong Giáo hội đã được thúc đẩy.
(theo vatican news – 03.10.2018, 07:41)
Lm. Đa-minh Thiệu
