Chúa Nhật III Thường Niên A
Ánh Sáng Đã Bừng Lên
Mt 4:12-17: 12 Nghe tin Yoan đã bị nộp thì Ngài lui về Galilê. 13 Bỏ Nazaret, Ngài đến ngụ cư ở Capharnaum, ven bờ biển, trong địa hạt Zabulôn và Nepthali, 14 ngõ hầu nên trọn điều đã phán nhờ tiên tri Ysaya nói:
15 Ðất Zabulôn, và đất Nepthali,
con đường biển, vùng bên kia Yorddan,
Galilê các dân ngoại!
16 Dân ngồi trong tối tăm đã thấy ánh sáng lớn lao;
và cho kẻ ngồi trong vùng bóng tối sự chết,
một ánh sáng đã rạng lên trên họ.
17 Từ bấy giờ Ðức Yêsu bắt đầu rao giảng và nói: “Hãy hối cải vì Nước Trời đã gần bên”.
Đoạn tin mừng ngắn 4:12-17 là đoạn chuyển tiếp sang thời kỳ Chúa Giêsu bắt đầu sứ vụ rao giảng (4:18). “Đến từ Galilêa” để chịu phép rửa bởi Gioan (3:13-17) và “rút lui về Galilêa” sau khi nghe tin Gioan bị bắt (4:12) đóng khung lại giai đoạn nầy. Có thể phân chia bố cục của đoạn như sau: – Bối cảnh dẫn nhập: Chúa Giêsu về lại Galilêa (c. 12); – Việc nầy hoàn tất lời của ngôn sứ Isaia (cc. 13-16); – Chúa Giêsu rao giảng lần đầu tiên về Nước Thiên Chúa (c. 17).
Sau khi Gioan Tấy Giả bị bắt, Chúa Giêsu lánh về Galilêa (4:12). Chúa Giêsu đã đi từ Galilêa đến sông Giorđan để chịu phép rửa bởi Gioan. Người đã được đưa vào sa mạc để chịu cám dỗ (4:1-11), và bây giờ Người về lại Galilêa (4:12). Lý do là tránh sự bắt bớ đang đe dọa. Ngay từ đầu Người đã nhiều lần lẩn tránh (2:12.13.14.22). Sau nầy Người còn phải tránh đi nơi khác vì nhóm Pharisêô âm mưu giết Người (12:14-15). Về số phận của Gioan Tấy Giả, ông bị Hêrôđê bắt và tống ngục (14:3), chỉ vì ông phản đối Hêrôđê lấy Hêrôđias vợ của anh mình là Philip làm vợ (14:3-4). Gioan sẽ bị chặt đầu trong tù như là hậu quả của lời ngăn cản nầy (14:10). Số phận của Gioan tiên báo về số phận của Chúa Giêsu. Người cũng sẽ bị bắt, paradidōmi, và giết chết (17:22; 20:18-19; 26:2…). Sứ vụ của Gioan kể như chấm dứt từ khi ông bị bắt. Và từ thời điểm nầy Chúa Giêsu khởi đầu sứ vụ của Người. Cách nào đó, Người tiếp tục lời rao giảng Gioan đã khởi đầu (x. 3:2). Như thế, Matthêô đặt ra sự song song giữa Gioan và Chúa Giêsu cả trong lời rao giảng và cuộc đời.
Hoàn tất lời của ngôn sứ Isaia (4:13-16)
Chỉ Matthêô trích dẫn đoạn Is 8:23-9:1. Rõ ràng Matthêô hiểu là những lời ngôn sứ nầy qui chiếu về Chúa Giêsu và việc Người rao giảng tại “Galilêa của các dân ngoại” là chương trình của Thiên Chúa. Trong lời trích dẫn của Matthêô, “Galilêa của các dân ngoại” bao hàm những lãnh thổ “Ðất Zabulôn và đất Nepthali, con đường biển, vùng bên kia Giorđan” (4:13). Dưới dưới thời người Assiria chiếm đóng (Tiglath-Pileser III, 732 trước Chúa Kitô), các vùng nầy được gọi bằng những tên khác là Dor, Megiddo và Gilêad. Dor tương đương với “con đường biển (Via Maris)”,
Việc chiếm đóng của người Assiria gây nên buồn sầu và cả thất vọng nơi dân
Áp dụng lời ngôn sứ Isaia vào Chúa Giêsu
Người là vị “vua mới sinh” (2:2), là thủ lãnh chăn dắt dân
“Galilêa của các dân” muốn chỉ tính cách phổ quát của chương trình cứu độ. “Galilêa” và “các dân” sẽ được nhắc lại vào cuối tin mừng Matthêô. Và lần nầy bắt đầu sứ vụ của các tông đồ (x. 28:16.19). “Các dân”, ethnos, chỉ những người ngoài dân tộc
Chúa Giêsu rao giảng lần đầu tiên về Nước Thiên Chúa (c. 17)
Lời của Người nhắc lại từng chữ lời rao giảng của Gioan Tẩy Giả (3:2), gồm một lời kêu gọi “Hãy hoán cải”, và một lời loan báo “Nước Trời đã gần đến”; chúng liên kết với nhau do chữ “bởi vì”. Matthêô dùng nhiều cụm từ “Nước Trời” hơn là “Nước Thiên Chúa”; vì theo cách dùng của người Do thái, họ muốn thế chữ “Thiên Chúa” bằng chữ “Trời” (x. Mt 13:11; Mc 4:11; Lc 8:10). “Nước Trời” chỉ vương quyền của Thiên Chúa, chính Thiên Chúa với tư cách là Chúa và là vua của dân Người. Nước Trời ở đây được xem như một sự kiện, biến cố đang xảy ra. “Đã gần đến” nghĩa là đã khởi đầu, nhưng chưa đến cách hoàn toàn trong hiện tại. Đó là về lời loan báo từ phía Chúa Giêsu. Về phía người lắng nghe, Chúa Giêsu mời gọi một sự hoán cải. Hoán cải ở đây chính là đón nhận lời loan báo và thay đổi lòng dạ mà trở về với Thiên Chúa; tương tự như dân thành Ninivê nghe theo lời Giona rao giảng và hoán cải (12:41). Có thể đọc để hiểu thêm ý nghĩa của “hoán cải” trong Matthêô trong giải thích ở bài Chúa Nhật II Mùa Vọng A.
Chúa Giêsu đến mang lại hy vọng cứu độ và ánh sáng sự sống. Người đến chính là Nước Trời đang đến. Phần con người, cần một thái độ tương ứng là sám hối chân thành để tiếp nhận Người.
Lm. Luigi Gonzaga Đặng Quang Tiến
<
