I. Mục đích:
Dậy Giáo lý là truyền đạt đức tin, truyền thông sự sống. Chỉ có Thiên Chúa mới có thể ban đức tin và sự sống, nên mục đích của việc dậy Giáo lý là giúp các em học sinh gặp gỡ và kết hợp với Chúa. Có thể nói, cả giờ Giáo lý phải là một cuộc gặp gỡ Chúa và cao điểm của việc gặp gỡ Thiên Chúa là giây phút cầu nguyện. Cầu nguyện vừa là phương thế giúp các em gặp gỡ Thiên Chúa trong suốt giờ học Giáo lý, vừa là cao điểm của giờ Giáo lý. Do đó, cầu nguyện có một vai trò hết sức quan trọng trong giờ học Giáo lý.
Trong diễn tiến một giờ dậy Giáo lý, gồm 9 bước, có 3 lần cầu nguyện: Cầu nguyện đầu giờ, cầu nguyện giữa giờ và cầu nguyện cuối giờ. Mỗi phần cầu nguyện đều có ý hướng, nội dung khác nhau. Dưới đây chúng ta sẽ tìm hiểu từng phần cầu nguyện.
II. Các phần cầu nguyện.
1. Cầu nguyện đầu giờ.
Phần cầu nguyện đầu giờ có mục đích giúp các em đi vào cuộc gặp gỡ với Chúa trong giờ học Giáo lý và xin Chúa soi sáng cho mình trong giờ học Giáo lý bằng cách:
– Đặt các em trước sự hiện diện của Chúa.
– Giúp các em nhận ra giờ học Giáo lý chính là thời gian đến với Chúa để học cùng Chúa.
– Xin Chúa thánh hoá giờ học Giáo lý.
2. Cầu nguyện giữa giờ.
Phần cầu nguyện giữa giờ là đỉnh cao của giờ học Giáo lý. Lý do là sau khi các em đã nghe Chúa nói qua việc công bố Lời Chúa, sau khi đã hiểu Lời Chúa qua phần giải thích Lời Chúa, sau khi đã tiếp nhận lời mời gọi của Chúa với tất cả tâm tình, các em hẳn có nhiều điều muốn nói với Chúa, muốn đi vào cuộc đối thoại trang nghiêm thân tình với Chúa.
Do đó nội dung của phần cầu nguyện giữa giờ này là ý chính, là nội dung của bài Giáo lý.
3. Cầu nguyện cuối giờ.
Phần cầu nguyện cuối giờ có hai mục đích:
– Cảm ơn Chúa vì Chúa đã soi sáng trong giờ học vừa xong.
– Xin Chúa giúp các em sống điều quyết tâm đã chọn.
Nếu như phần cầu nguyện đầu giờ giúp các em từ cuộc sống bước vào cuộc gặp gỡ với Chúa trong giờ học Giáo lý, thì phần cầu nguyện cuối giờ hướng các em đến một cuộc gặp gỡ khác với Chúa qua việc sống Lời Chúa trong đời thường. Nhờ đó, toàn bộ cuộc sống các em sẽ là lời cầu nguyện liên lỉ.
III. Thái độ, điều kiện và các cách thức cầu nguyện
Để các giây phút cầu nguyện trong giờ Giáo lý không trở thành những thói quen không hồn, tránh được sự nhàm chán … Chúng ta cần lưu ý tới những điểm sau đây:
1. Thái độ khi cầu nguyện:
Khi giúp các em học sinh cầu nguyện, chúng ta giúp các em xác định vị trí của mình đối với Chúa.
a. Thái độ thụ tạo: Mọi sự, kể cả bản thân ta, đều do Chúa tác tạo, yêu thương, nên thái độ phải có là tôn thờ, ca tụng, biết ơn Chúa.
b. Thái độ người con: Nhờ Chúa Giêsu, ta được trở nên con Thiên Chúa. Tâm tình của người con là yêu mến, kính trọng, vâng phục, phó thác vào Cha như tâm tình của Chúa Giêsu.
c. Thái độ tội nhân: Tin vào Thiên Chúa là cha, Đấng giầu lòng thương xót, nhân từ, ta hãy khiêm tốn xin ơn tha thứ.
Để sống các thái độ này, khi cầu nguyện, ta hãy có tâm tình: thờ lạy, cám ơn, xin lỗi và xin ơn.
2. Điều kiện để cầu nguyện:
a. Đặt mình trước sự hiện diện của Chúa.
Cầu nguyện là gặp gỡ, nói chuyện với Chúa, nên cần ý thức sự hiện diện của Chúa.
b. Có gì để nói với Chúa.
Cầu nguyện không phải là đọc vài kinh hay hát một bài cho xong nhưng cần có vài điều riêng tư trong lòng để nói với Chúa: Chúc tụng, cám ơn, xin lỗi, xin ơn.
c. Lắng nghe tiếng Chúa nói:
Đây là điều thường bị”bỏ quên”. Cầu nguyện còn là lắng nghe Chúa nói nữa. Chúa nói với ta qua lương tâm, qua những câu Thánh Kinh …
3. Các hình thức cầu nguyện trong giờ Giáo lý.
a. Lặp lại thầm lời cầu nguyện: Giáo lý viên đọc lớn từng câu ngắn, các em lặp lại thầm câu đó. Đây là cách tập cho các em nội tâm hoá lời cầu nguyện.
b. Học sinh âm thầm cầu nguyện theo lời nguyện của Giáo lý viên. Giáo lý viên chậm rãi đọc lời cầu nguyện, các em âm thầm cầu nguyện theo, các em cùng thưa khi kết thúc lời nguyện : Amen.
c. Đọc một kinh hay hát một bài hát thích hợp với nội dung bài Giáo lý.
Nhưng xin lưu ý : Giáo lý viên hướng ý trước, gợi tâm tình trước rồi các em mới đọc kinh hay hát.
d. Cầu nguyện tự phát :
Giáo lý viên gợi tâm tình và đề tài, mỗi em nói to tiếng lời cầu nguyện riêng của mình. Giáo lý viên nói lên một lời nguyện để kết thúc và các em thưa: Amen.
e. Giáo lý viên gợi tâm tình và đề tài,
Các em tự cầu nguyện âm thầm theo tâm tình và đề tài đó. Giáo lý viên kết thúc, các em thưa : Amen.
g. Cầu nguyện theo kiểu lời nguyện tín hữu
(lời nguyện giáo dân) trong Thánh Lễ :
Giáo lý viên gợi ý, một số em học sinh xướng lên một ý nguyện có thể dọn sẵn hoặc tự phát, tất cả thưa : Xin Chúa nhận lời chúng con – Giáo lý viên kết thúc bằng lời nguyện chung, các em thưa Amen.
IV. Giáo lý viên dậy các em cầu nguyện.
1. Chính Giáo lý viên hãy trở nên người cầu nguyện.
Cầu nguyện nhiều trong cuộc sống, nuôi dưỡng tâm tình cầu nguyện mọi nơi, mọi lúc.
2. Thái độ của Giáo lý viên khi dậy cầu nguyện.
Giáo lý viên cần có thái độ trang nghiêm”như thấy Đấng vô hình” khi giúp các em cầu nguyện. Vì thế, Giáo lý viên không thể giúp các em cầu nguyện trong thái độ giận dữ, quát nạt, lo ra, lăng xăng … Hãy bộc lộ nét trang nghiêm, cung kính trong lúc cầu nguyện. Nếu cần sửa lỗi các em đang lo ra, chơi giỡn trong lúc cầu nguyện thì chờ đến khi đã cầu nguyện xong.
3. Tập cho các em cầu nguyện theo diễn tiến:
– Đặt mình trước mặt Chúa.
– Gợi tâm tình: thờ lạy, cảm ơn, xin lỗi, xin ơn.
– Tìm lời và cử chỉ thích hợp để diễn tả tâm tình.
V. Cách soạn một lời cầu nguyện.
Khi soạn một lời cầu nguyện, ta cần nắm vững mục đích, nội dung của lời cầu nguyện: đầu giờ, giữa giờ hay cuối giờ. Phần cầu nguyện đầu và cuối giờ, ta có thể soạn cách đơn sơ dễ hiểu, đúng nội dung và mục đích. Còn phần cầu nguyện giữa giờ phút cao điểm của giờ Giáo lý, ta nên soạn kỹ hơn, phù hợp với nội dung bài Giáo lý. Sau đây là cách soạn lời cầu nguyện giữa giờ.
Ta soạn theo mẫu những lời nguyện phụng vụ của Giáo Hội, lời nguyện này có năm phần:
1. Nêu danh xưng: Lậy Chúa hoặc Lậy Cha, Lậy Chúa Giêsu, Lậy Chúa Thánh Thần…
2. Lý do xin ơn: Thường dựa vào một Lời Chúa nói, một việc Chúa làm hay từ một biến cố cuộc sống.
3. Diễn tả nội dung ơn xin: Muốn xin ơn gì?
4. Chủ đích xin ơn: Xin ơn đó để làm gì?
Có hai chủ đích:
– Chủ đích 1: ích lợi cho con người, bản thân, gia đình, xã hội, Giáo Hội.
– Chủ đích 2: làm vinh danh Chúa.
5. Kết thúc: phân biệt 2 cách:
– Nếu phần nêu danh xưng là Lậy Chúa hay Lậy Cha, Lậy Chúa Thánh Thần, thì kết thúc bằng câu: Chúng con cầu xin nhờ Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng con. Amen.
– Nếu phần nêu danh xưng là Lậy Chúa Giêsu thì kết thúc bằng câu: Chúng con cầu xin Chúa là Đấng hằng sống hằng trị muôn đời. Amen.
Ví dụ:
*Lời nguyện mẫu 1:
1. Nêu danh xưng: Lậy Cha,
2. Lý do xin ơn: Cha không muốn kẻ có tội phải hư mất, nhưng muốn họ hối cải để được sống.
3. Nội dung ơn xin: Xin cho những người đang lìa xa Cha được nghe tiếng Cha kêu mời trở lại trong mùa Chay thánh này.
4. Chủ đích xin ơn:
-Chủ đích 1: Để họ được hưởng nhờ ơn cứu rỗi của Cha.
-Chủ đích 2: Và làm sáng tỏ lòng nhân hậu hay tha thứ của Cha
5. Kết thúc: Chúng con cầu xin, nhờ Đức Kitô Con Cha, Chúa chúng con – Amen
*Lời nguyện mẫu II :
Căn bản IV, Bài 17.
Chúa Giêsu lập Bí tích Thánh Thể.
1. Nêu danh xưng : Lậy Chúa Giêsu,
2. Lý do xin ơn : Chúa đã trối lại cho chúng con bí tích Mình và Máu Thánh Chúa để chúng con đời đời tưởng nhớ Chúa đã chịu khổ hình và sống lại vinh quang.
3. Nội dung ơn xin : Xin cho chúng con một niềm sùng kính mến yêu bí tích kỳ diệu này.
4. Chủ đích ơn xin.
-Chủ đích 1 : Để cảm tạ tình yêu của Chúa.
-Chủ đích 2 : và để chúng con nghiệm thấy ơn Chúa cứu chuộc.
5. Kết thúc : Chúng con cầu xin Chúa là Đấng hằng sống hằng trị muôn đời. Amen.
BÀI TẬP
Hãy chọn một bài Giáo lý (khối Căn bản)
và soạn một lời nguyện theo trình tự 5 phần vừa học.
