Ngày 01 tháng 11: Lễ Các Thánh Nam Nữ

Lễ Các Thánh Nam Nữ
ĐƯỜNG DẪN TỚI HẠNH PHÚC!

Ngày lễ Các Thánh đầu tiên trong lịch sử được cử hành vào đầu thế kỷ thứ tư để vinh danh và tưởng niệm “các vị tử đạo”. Sau này, khi Kitô hữu được tự do, Giáo hội Roma không bị bách hại đạo nữa, Giáo Hội đã dùng ngày lễ này để tỏ lòng kính trọng những người thánh thiện…

Vào thế kỷ VIII, Ðức Giáo Hoàng Grêgôriô III (731-741) đã dành một nhà nguyện tại Vương Cung Thánh Ðường Thánh Phêrô, ở Rô-ma, để cung hiến kính Các Thánh Nam Nữ và đặt ngày 01/11 cố định là Lễ Các Thánh Nam Nữ. Sau đó, Ðức Grêgôriô IV (827-844) mở rộng Lễ Các Thánh vào 01/11 cho cả Giáo Hội hoàn vũ, và Ðức Urbanô IV (1261-1264) minh định: “Ngày Lễ Các Thánh Nam Nữ 01/11 được Giáo Hội lập ra để kính nhớ tất cả các thánh, dù biết rõ hay không biết rõ, hầu bổ túc các thiếu sót trong việc giáo hữu mừng kính các thánh vào các ngày lễ trong năm phụng vụ”.

Thánh Bênađô nói: “Trong dịp lễ kính các Thánh Nam Nữ tôi thấy một niềm vui khát vọng bừng cháy lên trong tôi… chúng ta được vui hưởng trong cộng đoàn hạnh phúc với các ngài và đáng được nên những người đồng hương các Thánh Tổ Phụ, Các Thánh Tiên Tri, các Thánh Tông Đồ, được gia nhập vào đạo binh các Thánh Tử Đạo, các Thánh Chủ Chăn, các Thánh Nam Nữ… Tóm lại là hợp đoàn cùng các Thánh… mà chúng ta vẫn coi thường vẫn làm ngơ ”.

Một vị tu rừng tìm cách sống trong một cái hang nhỏ và tối tăm, đêm ngày ăn chay, đền tội, hãm mình.

Ngày kia, một đoàn người, gồm những kẻ mộ mến tài đức của ngài, lên rừng đến thăm.

Thấy cách sống của vị tu rừng này, họ bỡ ngỡ hỏi:

– “Làm sao ngài có thể ở trong này một ngày mà thôi?”

– “Quý vị hãy vào, nhìn qua cái lỗ này, quý vị sẽ rõ.”

Họ vào và thấy: nơi tường hang rêu phủ, có một lỗ hổng, để lộ ra một góc trời.

Họ không hiểu. Vị tu rừng liền cắt nghĩa:

– “Góc trời đó, là nguồn an ủi của tôi. Những khi tôi buồn chán, tôi nhìn ra góc trời đó và kêu lên: “Ôi Thiên Đàng! Ôi Thiên Đàng!” Hai tiếng này làm cho linh hồn tôi được bằng an vui vẻ”.

Góc trời là lý tưởng của các thánh khi còn ở thế gian, các ngài luôn định hướng và bước đi…

Niềm vui mà trong một thị kiến Thánh Gioan thấy: một đoàn người khác đông đảo không đếm được thuộc đủ mọi nước, mọi chi họ, mọi dân tộc và mọi thứ tiếng. “Tất cả những người đó đều “mặc áo trắng tinh, tay cầm nhành lá thiên tuế chiến thắng” (x. Kh 7,2-9). Hình ảnh này loan báo các Thánh Nam Nữ trong nước Thiên Chúa. Các Ngài đã theo Chúa Giêsu – vì “Ngài là Đấng Thánh” như thánh Phaolô xác tín, và “giặt và tẩy áo trắng mình trong máu Con chiên” (x. Kh 7,14).

Dù có cuộc sống khác nhau trên trần thế, nhưng các Ngài đã đi theo tinh thần hiến chương của Nước Thiên Chúa qua Tám Mối Phúc Thật mà Chúa Giêsu đã dạy trong bài giảng trên núi (x. Mt 5,1-12), đó là bước đi trọn lành trong lời mời gọi của Thầy : “Các con hãy nên trọn lành như Cha các con ở trên trời là Đấng trọn lành” ( Mt 5, 48).

Mỗi mối phúc mà Chúa Giêsu đề cập, không được con người quan tâm như là những điều may mắn hạnh phúc, trái lại là những khổ đau mà con người luôn tránh. Những hoàn cảnh này Chúa Giêsu tuyên bố: họ hạnh phúc thật. Chính sứ mạng của Chúa Giêsu đến thế gian để trao cho con người chìa khóa để mở hạnh phúc, một niềm vui nội tại không bị chi phối khi ta sống giữa những hoàn cảnh khó khăn nhất:

• “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ”. Những người nghèo là những người được Thiên Chúa quan tâm, chính Chúa Giêsu đã tuyên bố trong diễn văn tại Hội đường Nagiaret khi bắt đầu sứ vụ, mượn lời ngôn sứ Isaia nói về mình tuyên bố: “Thánh Linh Chúa ngự trên Tôi…, sai Tôi đi rao giảng Tin mừng cho người nghèo khó…” (Lc 4, 18). Người mang tinh thần nghèo khó là ‎ý thức thân phận thiếu hụt của mình nên sẵn sàng mở tâm hồn để Thiên Chúa làm tràn đầy ân sủ Chính trong thân phận nghèo, họ cảm nhận được sự thiếu thốn và sẵn sàng chia sẻ với anh em cùng khổ.
• “Phúc thay ai hiền lành, vì họ sẽ được Ðất Hứa làm gia nghiệp”. Hiền lành và khiêm nhường trong lòng, đó là những gì Chúa Giêsu đã sống và kêu gọi: “Anh em hãy mang lấy ách của tôi, và hãy học với tôi, vì tôi có lòng hiền hậu và khiêm nhường. Tâm hồn anh em sẽ được nghỉ ngơi bồi dưỡng.” (Mt 11, 29).
• “Phúc thay ai sầu khổ, vì họ sẽ được Thiên Chúa ủi an”. Thiên Chúa không bỏ họ một mình trong lúc sầu khổ, ngôn sứ Isaia đã nhấn mạnh : “Sự thật, chính Người đã mang lấy những bệnh tật của chúng ta, đã gánh chịu những đau khổ của chúng ta” (Is 53, 3-4). Ðức Giêsu được xức dầu thánh hiến, sai đi đem Tin mừng cho những người khổ, những kẻ bị giam cầm và bị áp bức, Ngài giải thoát và dẫn họ đến tự do – hạnh phúc (x.Lc 4, 18-19). Hơn nữa, trong đau khổ con người tham dự vào cuộc thương khó của Đức Kitô, Đấng chia sẻ với những bước đường đau khổ của kiếp người. Phêrô cũng xác tín: “Phúc thay ai cùng chịu đau khổ với Đức Kitô” (1Pr 4, 1).
• “Phúc thay ai khát khao nên người công chính, vì họ sẽ được Thiên Chúa cho thỏa lòng”. Đấng Công chính là Thiên Chúa như Tôbia đã cầu nguyện: “Lạy Chúa, Ngài là Ðấng công chính, mọi việc Ngài làm đều chính trực” (Tb 3, 2). Khao khát nên người công chính là khao khát chính Thiên Chúa và người trở nên công chính sẽ được Thiên Chúa bảovệ: “Linh hồn người công chính ở trong tay Thiên Chúa và chẳng cực hình nào động tới được nữa (Kn 3, 1). Hơn nữa, “Thiên Chúa yêu người công chính” (Tv 145).
• “Phúc thay ai xót thương người, vì họ sẽ được Thiên Chúa xót thương”. Như Chúa Giêsu đã mang trái tim nhân ái xót thương tất cả mọi người, ngay cả những người tội lỗi. Ngài dạy con người lòng xót thương tha thứ trong Kinh Lạy Cha (x. Lc 11, 4).
• “Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch, vì họ sẽ được nhìn thấy Thiên Chúa.” Ai có tâm hồn trong sạch sẽ làm những công trình cuộc đời trong sự hoàn thiện. Tâm hồn trong sạch được khắc ghi Luật Chúa (x. Tv 10, 9). Yêu mến Chúa (x. Mt 22, 37; Mc 12, 30; Lc 10, 27). Được gặp Chúa thổ lộ tâm tình như người yêu với người yêu (x. Ho 2, 16-18; 21-22).
• “Phúc thay ai xây dựng hòa bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa”. Những tác nhân xây dựng hòa bình trở nên giống Thiên Chúa vì “Người thiết lập hoà bình trên cõi trời cao” (G 25, 1-2).
• “Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chính, vì Nước Trời là của họ. Chính trong lúc bị bách hại là cùng chịu khổ nạn và cùng được phục sinh vinh quang như Phaolô đã xác quyết: “…vì một khi cùng chịu đau khổ với Người, chúng ta sẽ cùng được hưởng vinh quang với Người (Rm 8, 17).

Khi nghe giáo huấn Bát Phúc, Ghandi – vị thánh và là cha già của dân tộc Ấn Độ đã tuyên bố: không có bản tuyên ngôn nào trên trái đất đẹp bằng Tám Phúc của Chúa Giêsu, và ông nói: “Chính bài giảng trên núi này làm cho tôi yêu mến Đức Kitô”

Vâng, hãy yêu mến Chúa Giêsu nhiều hơn và đi theo con đường Bát Phúc. Yêu mến Thiên Chúa, noi gương các thánh như Công đồng Vatican II, trong Hiến Chế Lumen Gentium có viết: “Các ngài tạo nên một toàn cảnh huy hoàng về những con người nam nữ, qua việc không mệt mỏi thực thi những công việc hằng ngày trong vườn nho của Chúa. Sau khi đã sống một cuộc đời âm thầm, chẳng ai biết đến, và có khi những người quyền cao mạnh thế hiểu lầm, các ngài đã được Thiên Chúa đón nhận. Các ngài là những người thợ khiêm tốn, nhưng vĩ đại đối với công việc phát triển Nước Chúa…” (LG . 40).

Mừng lễ Các Thánh, người tín hữu lắng nghe lời Đức cố Giáo Hoàng Gioan Phaolô II: “Chúng ta vui mừng lễ để tôn kính các Thánh. Kinh nghiệm ấy tương tự như những điều chúng ta cảm nghiệm trong gia đình đông đúc, nơi đó chúng ta cảm thấy tình thân thương như ở nhà ”

Ngọt ngào tốt đẹp lắm thay,
anh em được sống vui vầy bên nhau.

“Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ vả, 
bách hại và vu khống đủ điều xấu xa”. 
(Mt 5,11)

BÀI ĐỌC I: Kh 7, 2-4, 9-14 
“Tôi đã nhìn thấy đoàn người đông đảo không thể đếm được, họ thuộc đủ mọi nước, mọi chi họ, mọi dân tộc và mọi thứ tiếng”.

Trích sách Khải Huyền của Thánh Gioan.

Tôi là Gioan đã nhìn thấy một thiên thần khác từ phía mặt trời mọc đi lên, tay cầm ấn Thiên Chúa hằng sống, và lớn tiếng kêu gọi bốn thiên thần được lệnh tàn phá đất và biển mà rằng: “Chớ có tàn phá đất, biển và cây cối trước khi ta đóng ấn trên trán những tôi tớ của Thiên Chúa chúng ta”. Và tôi đã nghe biết số người được đóng ấn là một trăm bốn mươi bốn ngàn người, thuộc mọi chi tộc Israel.

Sau đó, tôi đã nhìn thấy đoàn người đông đảo không thể đếm được, họ thuộc đủ mọi nước, mọi chi họ, mọi dân tộc và mọi thứ tiếng. Họ đứng trước ngai vàng và trước mặt Con Chiên, mình mặc áo trắng tinh, tay cầm nhành lá thiên tuế. Họ lớn tiếng tung hô rằng: “Kính lạy Thiên Chúa chúng tôi, Đấng ngự trên ngai vàng, và Con Chiên”.

Rồi tất cả các thiên thần đến đứng chung quanh ngai vàng, và các trưởng lão cùng bốn con vật sấp mình xuống trước ngai mà thờ lạy Thiên Chúa rằng: “Amen! Chúc tụng, vinh hiển, khôn ngoan, cảm tạ, vinh dự, uy quyền và dũng lực cho Thiên Chúa chúng tôi muôn đời. Amen”. Rồi một trong các trưởng lão lên tiếng hỏi rằng: “Những người mặc áo trắng này là ai vậy ? Và họ từ đâu mà đến ?” Tôi đáp lại rằng: “Thưa ngài, hẳn ngài đã rõ”. Và người bảo tôi rằng: “Họ là những người từ đau khổ lớn lao mà đến, họ giặt áo và tẩy áo trắng trong máu Con Chiên”.

ĐÁP CA: Tv 23, 1-2. 3-4ab. 5-6 
Đáp: Lạy Chúa, này là dòng dõi của những kẻ tìm Chúa (c. 6a).

Xướng: Trái đất và muôn loài trên mặt đất là của Chúa, hoàn cầu và muôn vật trên địa cầu. Vì chưng Chúa đã xây dựng nền móng trái đất trên biển cả, và Người đã tạo dựng nó trên các sông ngòi. .

Xướng: Ai sẽ được trèo lên núi Chúa ? Ai sẽ được dừng bước trong thánh điện ? Đó là người có bàn tay vô tội và tâm hồn trong sạch, không để lòng xuôi theo sự giả trá.

Xướng: Người đó sẽ hưởng phúc lành của Chúa và lượng từ bi của Chúa, Đấng giải thoát họ. Đấy là dòng dõi của những kẻ tìm Người, những kẻ tìm tôn nhan Thiên Chúa của Giacóp.

BÀI ĐỌC II: 1 Ga 3, 1-3 
“Người thế nào, chúng ta sẽ thấy Người như vậy”.

Trích thư thứ nhất của Thánh Gioan Tông đồ.

Các con thân mến, các con hãy coi: Tình yêu của Thiên Chúa Cha đối với chúng ta thế nào, khiến chúng ta được gọi là con Thiên Chúa và thực sự là thế. Vì đó mà thế gian không nhận biết chúng ta, vì thế gian không biết Người. Các con thân mến, hiện nay, chúng ta là con Thiên Chúa, còn chúng ta sẽ ra sao thì vẫn chưa được tỏ ra. Chúng ta biết rằng: khi được tỏ ra, thì chúng ta sẽ giống như Người, vì Người thế nào, chúng ta sẽ thấy như vậy. Và bất cứ ai đặt hy vọng nơi Người, thì tự thánh hoá mình cũng như Người là Đấng Thánh.

TIN MỪNG: Mt 5,1-12a 

1 Thấy đám đông, Đức Giê-su lên núi. Người ngồi xuống, các môn đệ đến gần bên. 2 Người mở miệng dạy họ rằng:
3 “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ. 
4 Phúc thay ai hiền lành, vì họ sẽ được Đất Hứa làm gia nghiệp. 
5 Phúc thay ai sầu khổ, vì họ sẽ được Thiên Chúa ủi an. 
6 Phúc thay ai khát khao nên người công chính, vì họ sẽ được Thiên Chúa cho thoả lòng. 
7 Phúc thay ai xót thương người, vì họ sẽ được Thiên Chúa xót thương. 
8 Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch, vì họ sẽ được nhìn thấy Thiên Chúa. 
9 Phúc thay ai xây dựng hoà bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa. 
10Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chính, vì Nước Trời là của họ. 
11Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại và vu khống đủ điều xấu xa. 
12aAnh em hãy vui mừng hớn hở, vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao. 

SUY NIỆM

A/ 5 phút với Lời Chúa 

VÌ NƯỚC TRỜI LÀ CỦA HỌ

“Anh em hãy vui mừng hớn hở, vì phần thưởng của anh em ở trên trời thật lớn lao.” (Mt 5,12a)

Suy niệm: Tại SEA Games 32, cô Bou Samnang, vận động viên Campuchia 20 tuổi, về chót trong cuộc thi chạy cự ly 5.000m. Nhưng cô được trao giải Nhân vật truyền cảm hứng vì cô không bỏ cuộc nhưng đã kiên trì chạy dưới cơn mưa tầm tã cho tới khi về tới đích. Phần thưởng Nước Trời không dành cho chỉ một người về nhất trong cuộc đua mà là cho tất cả những ai kiên trì vượt qua mọi thử thách (x. Gc 1,12), những người “đã chiến đấu trong cuộc thi đấu cao đẹp, đã chạy hết chặng đường và đã giữ vững niềm tin… chỉ còn đợi vòng hoa dành cho người công chính” (x. 2Tm 4,7-8). Đó là tất cả các thánh nam nữ, họ là “đoàn người đông đảo không thể đếm được… đã trải qua thử thách lớn lao… đã giặt áo trắng mình trong Máu Con Chiên” (x. Kh 7,9-14), họ được hưởng hạnh phúc và phần thưởng lớn lao, vì giờ đây “Nước Trời là của họ” (Mt 5,34).

Mời Bạn: Bạn được thánh hoá là nhờ công ơn cứu độ của Đức Giê-su Ki-tô mà bạn đã lãnh nhận qua bí tích Thánh Tẩy. Cũng nhờ ơn Chúa, bạn trung thành đi trên con đường Tám Mối Phúc và kiên trì đến cùng, ngõ hầu bạn giữ gìn tấm áo trắng của ngày Thánh Tẩy mãi tinh tuyền cho đến ngày bạn trở về trình diện với Chúa. Lúc đó bạn sẽ chung hưởng hạnh phúc trên trời với các thánh mà hôm nay chúng ta mừng kính.

Sống Lời Chúa: Chọn một điều trong Tám Mối Phúc Thật và kiên trì thực hành hằng ngày trong cuộc sống.

Cầu nguyện: Lạy Chúa là Cha chúng con, xin giúp chúng con trung thành vâng giữ lời Chúa để được chung hưởng hạnh phúc thiên đàng với các thánh. Nhờ Đức Ki-tô Chúa chúng con. Amen.

HẠNH PHÚC VÌ ĐƯỢC CHÚC PHÚC

“Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại và vu khống đủ điều xấu xa. Anh em hãy vui mừng vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao.” (Mt 5,11-12)

Suy niệm: Với cặp mắt hoạ sĩ, Camille Pissarro nhận định: “Phúc cho những ai thấy được vẻ đẹp ở chốn đơn hèn mộc mạc mà những người khác lại không nhìn thấy gì.” Lời đó phản ảnh tâm trạng ngược lại của biết bao người dù có phúc nhận được muôn ơn lành từ Thiên Chúa mà vẫn nghĩ mình là người bất hạnh. Bài giảng “Tám mối phúc thật” cho thấy hạnh phúc không nằm sẵn trong chiếc rương thần từ trời rơi xuống, nhưng là lộ trình Chúa vạch ra gồm tám con đường dẫn tới hạnh phúc Nước Trời. Các thánh nam nữ là những người đã thực hiện thành công con đường “Bát Phúc” trong cuộc lữ hành trần thế của mình để giờ đây các ngài hưởng trọn vẹn hạnh phúc Nước Trời.

Mời Bạn: Chúa dạy chúng ta tám con đường nên thánh và Ngài mời gọi: “Anh em hãy nên thánh như Cha anh em trên trời là Đấng Thánh” (Mt 5,48). Các thánh nam nữ đã đáp lại lời mời gọi đó và dùng chính đời sống của các ngài minh hoạ con đường nên thánh và làm mẫu cho chúng ta. Thánh Phan-xi-cô Át-xi-di với con đường khó nghèo, thánh Tê-rê-xa với con đường thơ ấu thiêng liêng. Với ơn Chúa, bạn và tôi cũng phải và có thể nên thánh trên con đường “Bát Phúc” của chính mình. Mời bạn, chúng ta cùng nên thánh nhé!

Sống Lời Chúa: Mỗi ngày bạn chọn một trong tám mối phúc để thực hiện trong từng lời nói và việc làm của bạn.

Cầu nguyện: Lạy Chúa, chúng con đã được thánh hoá cho Chúa nơi bí tích Rửa Tội. Xin giúp chúng thể hiện ơn thánh hoá đó trong đời sống chúng con.

B/ Lm. Phaolô Vũ Đức Vượng

Trong thị kiến về “những kẻ đã được niêm ấn” tức là những kẻ thuộc về Thiên Chúa, được tuyển chọn tới trước ngai Con chiên, Thánh Gioan thấy số người đó thật đông đảo: “144 ngàn thuộc mọi chi tộc Israel” và một đoàn người khác đông đảo không thể đếm được thuộc đủ mọi nước, mọi chi họ, mọi dân tộc và mọi thứ tiếng.” Tất cả những người đó đều “mặc áo trắng tinh, tay cầm nhành lá thiên tuế” chiến thắng . Đoàn người đông đảo không thể đếm được đó là chính các Thánh Nam Nữ mà chúng ta mừng kính trong ngày lễ đặc biệt hôm nay: Lễ Các Thánh. 

Các ngài là những người khi còn sống đã biết thực hiện tinh thần của Nước Thiên Chúa mà Chúa Giêsu đã dạy trong bài giảng trên núi hôm nay. Đó là Tám Mối Phúc Thật hay cũng còn gọi là Hiến chương Nước Trời . 

Có những vị đã thực hiện đức khó nghèo, khiêm nhường, nhỏ hèn, vui nhận số phận rốt hết. Tinh thần khó nghèo đó đã dẫn các ngài tới một đời sống nghèo khó vật chất thực sự. Vì thế các ngài được Chúa chúc phúc và trọng thưởng: “Phúc cho những ai có tinh thần nghèo khó vì Nước trời là của họ”. 

Nhiều đấng khác đã sống đời hiền lành theo gương Chúa Giêsu thì được Người khen tặng: “Phúc cho những ai hiền lành vì họ sẽ được đất nước làm cơ nghiệp”. Và cứ thế, những vị đã sống đời ưu phiền, những kẻ đã “gieo trong nước mắt” thì nay được an ủi. Những kẻ đã đói khát sự công chính thì nay được no đầy. Kẻ đã biết yêu thương người thì nay được Chúa thương yêu. Những người đã sống đời trong sạch thì nay được nhìn thấy Thiên Chúa. Những vị đã dùng tất cả đời mình để tác tạo hòa bình thì nay được gọi là con Thiên Chúa. Và những đấng khi còn sống đã bị bắt bớ, bị bách hại vì Chúa như các Thánh Tử Đạo Việt Nam thì nay được khen tặng phần thưởng Nước Trời. 

Các ngài đã sống khác nhau, nêu những gương mẫu khác nhau như trăm hoa đua nở và “mỗi người một vẻ, “. Nhưng tất cả đều có một điểm chung giống nhau là họ đã theo Chúa Giêsu mà chọn con đường Thánh giá đau khổ để tới vinh quang, và họ đã ra sức giữ gìn “chiếc áo trắng ngày Rửa tội” tinh tuyền bằng Thánh sủng của ơn Cứu Độ: “Họ là những người từ đau khổ lớn lao mà đến, họ giặt và tẩy áo trắng trong máu Con chiên”.

Mừng lễ các Thánh, trước hết chúng ta ca tụng và cảm tạ Chúa vì những đặc ân và phần thưởng Chúa đã ban cho các Thánh. Sau nữa, chúng ta cầu xin Các Thánh bầu cử cùng Chúa cho chúng ta nhiều ơn lành để sống noi gương các Ngài và hẹn sẽ gia nhập một trong tám đoàn người được Chúa chúc phúc hôm nay.

Thánh Augustinô đã nói: “Ông này bà nọ làm Thánh được, tại sao tôi lại không làm Thánh được”. Vì thế, mừng lễ các Thánh hôm nay, chúng ta hãy quyết noi gương các Thánh, thực hiện ít nhất là một trong tám Mối phúc thật mà Chúa đã công bố trong bản Hiến chương Nước Trời hôm nay, để sau cuộc sống trần gian này, chắc chắn chúng ta cũng phải nên Thánh. 

C/ Lasan Ngô Văn Vỹ, O.Cist

CÁC THÁNH NÊN THÁNH GIỮA ĐỜI THƯỜNG

Hôm nay, Giáo hội long trọng kính mừng Các Thánh Nam Nữ. Chúng ta cùng tìm hiểu vài nét căn bản nơi các ngài.

Các Thánh là ai? Thưa, các ngài là những người bình thường; cũng ăn, cũng ngủ, cũng làm việc như chúng ta, có khác chăng là các ngài đã chu toàn các việc bình thường với một lòng mến phi thường. Các Thánh là những người từng sống ở khắp Năm châu, trong đó có rất nhiều vị Thánh cùng dân tộc, cùng đất nước, cùng dòng họ với chúng ta. Giữa muôn vàn thánh nhân đang được hưởng hạnh phúc Thiên đàng, còn có các Vị Thánh là tổ tiên, ông bà, cha mẹ, anh chị em, thân bằng quyến thuộc, bạn bè của chúng ta. Ngoài các vị thánh đã được Giáo hội tuyên phong, còn có vô vàn vị “đã âm thầm lên Thiên đàng”. Thế nên, Giáo hội dành riêng ngày 1 tháng 11 để tôn kính tất cả Các Thánh Nam Nữ.

Cuộc đời các Thánh hết sức bình thường, nhưng đã trở nên phi thường ở chỗ các ngài đã sống triệt để một trong Tám Mối Phúc Thật (Mt 5,1-12), đúng như Chúa Giêsu đã dạy, chẳng hạn như Thánh Phanxicô sống triệt để khó nghèo, Thánh Têrêsa Calcutta triệt để xót thương người, Các Thánh tử vì đạo triệt để hiến mạng mình vì Chúa… Mỗi  vị thánh đều họa lại chân  dung của Chúa trong cuộc đời của mình.

Các Thánh đã đi trọn con đường nên hoàn thiện theo gương Chúa Giêsu Kitô. Vì thế, các ngài có thể tiên phong dẫn lối, chỉ đường cho chúng ta trong cuộc lữ hành đức tin. Chúng ta rất vinh hạnh được gần gũi các thánh, đúng như Thánh Phaolô xác tín: Chúng ta là những người đồng hương với các thánh và là người nhà của Thiên Chúa (Ep 2,19). Cho nên, chúng ta nhận các ngài làm đấng bảo trợ, làm thánh quan thầy của chúng ta. Việc chúng ta nhận các ngài làm quan thầy vì 2 lý do này:

Thứ nhất: Để chúng ta bắt chước gương sáng của các ngài mà sống một cuộc đời lành thánh.

Thứ hai: Để chúng ta được phù trợ, nhờ lời cầu bầu của các ngài trước Tôn Nhan Thiên Chúa.

Hiểu như thế, chúng ta thêm mến yêu, cậy nhờ và tin tưởng được các Thánh giúp sức, đang khi chúng ta còn gặp bao khó khăn vất vả trên đường lữ thứ trần gian. Đồng thời, chúng ta ra sức noi theo gương sáng của các Thánh để lại. Mong ngày sau được hợp đoàn cùng các thần Thánh trên Thiên quốc vui hưởng Nhan Thánh Chúa muôn đời.

CÁC THÁNH LÀ NGƯỜI ĐƯỢC ÁNH SÁNG CHÚA CHIẾU QUA

Các Thánh là những ai? Các Thánh là tất cả những ai đã sống trọn vẹn các mối phúc mà Chúa Giêsu rao giảng (Mt 5,1-12).

Theo sách Khải Huyền của Thánh Gioan tông đồ thì đoàn các Thánh rất đông đảo không tài nào đếm nổi, thuộc mọi dân, mọi chi tộc, mọi nước và mọi ngôn ngữ (x. kh 7,2-4.9-14). Điều đó  khiến cho ta nghĩ rằng trong hỏa ngục có lẽ còn lại một số ít người… Họ là những người tự ý kiên quyết quay lưng chống lại Thiên Chúa tình yêu. Thế thì trong ngày mừng kính tất cả Các Thánh Nam Nữ hôm nay, chúng ta càng thêm niềm hân hoan tin cậy và hi vọng sẽ được làm thánh trong Nước Trời. Chúng ta vui vì trong đoàn các thánh có ông bà, cha mẹ, anh chị em, thân bằng quyến thuộc, bạn bè, hàng xóm láng giềng… của chúng ta. Chúng ta vui mừng vì được vô số các thánh là người “đồng hương” trên thiên đàng, hằng chuyển cầu cho chúng ta trước nhan Chúa.

Các Thánh là những người có Chúa, mang Chúa trong mình và được ánh sáng Chúa chiếu qua. Trong một chuyến hành hương ở Paris Đức thánh Giáo hoàng Gioan Phalo II đã ca ngợi nước Pháp có nhiều vị thánh và ở đâu có các vị thánh thì  dĩ nhiên ở đấy có Chúa.

Có một câu chuyện kể rằng: Một bà mẹ dẫn đứa con nhỏ của mình đi tham quan một ngôi thánh đường cổ, cùng với đoàn khách hành hương. Các du khách hết sức thích thú trầm trồ khen ngợi vẻ uy nghi, kiến trúc nghệ thuật độc đáo của ngôi thánh đường. Còn em bé thì cứ đăm đăm nhìn lên các ô cửa sổ có hình ghép bằng kính màu. Rồi em bé chỉ lên ô kính, hồn nhiên hỏi:

–Mẹ ơi! Ai đây vậy?

Các thánh đó con à! Yên lặng giây lát em bé bỗng reo lên như thể vừa khám phá được một điều kì diệu, khiến các du khách hết sức ngạc nhiên.

–A, mẹ ơi… con biết rồi!  Các thánh là người được ánh sáng Chúa chiếu qua…

Vâng, các thánh là những người được ánh sáng Chúa chiếu qua. Thế nhưng để nhận được ánh sáng Chúa chiếu qua thì các ngài đã phải nỗ lực chuyên cần sống các mối phúc thật.

Theo gương Chúa Giêsu, Các Thánh Nam Nữ mà chúng ta mừng kính đã sống trọn vẹn các mối phúc để chứng tỏ tình yêu tha thiết với Chúa và tha nhân. Các ngài đã than khóc tội lỗi của mình và tội lỗi mọi người đồng thời nài xin Chúa thương xót. Các ngài thà nhận lấy hi sinh gian khổ thua thiệt về mình chứ không để tha nhân phải khổ. Các ngài thà chịu sống thiệt thòi thiếu thốn chứ không làm mất lòng Chúa, làm ô danh Chúa. Chính vì thế Chúa đã cho các ngài nước thiên đàng làm gia nghiệp.

Nguyện xin Các Thánh Nam Nữ chuyển cầu cho chúng con đang sống giữa cảnh thế sự thăng trầm, luôn kiên trì sống các mối phúc mà Chúa Giêsu đã dạy đó là biết khóc than thống hối tội lỗi mình, biết sống hiền lành với hết mọi người, biết nhận lấy hi sinh thua thiệt vì tình yêu Chúa và yêu mọi người… để được hợp đoàn với các thánh ca tụng Chúa muôn đời. Amen.

D/ Lm. Giuse Đinh Lập Liễm

Hôm nay Mẹ Hội thánh hân hoan mừng các người con của mình đã chiến thắng vẻ vang trong cuộc chiến ở trần gian nay đã được vinh hiển trên thiên đàng. Hội thánh mừng chung tất cả các người con của mình trong một ngày, vì trong lịch Phụng vụ, chúng ta mới mừng một số thánh được tôn phong trên bàn thờ, trong khi đó còn biết bao vị thánh âm thần khác không được nhắc tới mà sách Khải huyền mô tả: “Một đoàn người thật đông không tài nào đếm nổi, thuộc mọi nước mọi dân, mọi chi tộc và ngôn ngữ” (Kh 7,9).

I.CÁC THÁNH TRÊN THIÊN ĐÀNG ?

Đọc Thánh kinh chúng ta thấy Thiên Chúa đã cao giọng hứa cùng ông Abraham và ông Mai sen rằng: “Ta sẽ làm cho dòng dõi ngươi đông đúc như sao trên trời” (St 22,17; Xh 27,13). Lời hứa ấy cũng trùng hợp với thị kiến của thánh Gioan tông đồ: “Tôi thấy một đoàn người thật đông không tài nào đếm nổi, thuộc mọi dân, mọi chi tộc, mọi nước và mọi ngôn ngữ. Họ đứng trước ngai và trước Con Chiên, mình mặc áo trắng, tay cầm ngành lá thiên tuế” (Kh 7.9)

Họ là những người đã được nghĩa cùng Chúa, gồm đủ mọi dân nước trên thế giới, đủ mọi hạng người già trẻ lớn bé, màu da, sang hèn, trong đó có cả những người thân yêu trong gia đình, trong họ hàng chúng ta.

Họ đã làm gì ?

Họ không phải là những con người hoàn hảo, toàn thiện, không vướng mắc lầm lỗi, thiếu sót hay tật xấu nào. Họ không phải là những siêu nhân, họ chỉ là những con người bình thường như mọi người, nhưng nhờ ơn Chúa trợ lực, họ cố gắng tiến tới mẫu mực của mình là Đức Kitô, mỗi người theo những điều kiện riêng của mình.

Họ đã trải qua những cuộc chiến đấu nội tâm trường kỳ, những bước tiến đầy cam go thử thách. Có những thành công rực rỡ, mà cũng có những thất bại ê chề. Họ cố gắng sống tám mối phúc thật mà Chúa Giêsu đã rao giảng. Cuối cùng họ đã đạt tới đích là nhờ đã cố gắng liên lỉ và đã biết hợp tác với ơn Chúa một cách kiên cường. Họ đã trung thành với Chúa cho đến hơi thở cuối cùng và họ đã được hưởng nhan thánh Chúa trên thiên đàng.

II.CHÚNG TA CÓ THỂ NÊN THÁNH KHÔNG ?

1.Nhiệm vụ phải nên thánh

Chúa kêu gọi mọi người nên thánh. Ngay từ đạo cũ, quen gọi là đạo ông Maisen, Thiên Chúa đã truyền cho họ phải nên thánh: “Các ngươi phải nên thánh vì Ta là Đấng thánh” (Lv 20,26). Thế rồi trong đạo mới, Chúa Giêsu cũng căn dặn chúng ta: “Các con hãy nên trọn lành như Cha các con trên trời là Đấng trọn lành”(Mt 5,48). Còn thánh Phaolô tóm tắt tất cả trong câu: “Thánh ý Thiên Chúa là muốn cho anh em nên thánh” (Ep 1,4). Ngài con khuyên bảo thêm: “Anh em phải sống xứng đáng là các vị thánh” (Ep 5,3)

2.Nên thánh là điều có thể

Chúa đã kêu gọi chúng ta phải nên thánh, việc mời gọi đó chứng tỏ nên thánh là điều có thể. Trong phạm vi triết học, chúng ta có nguyên tắc bất hủ này: “Nemo ad impossibile tenetur”: không ai bị buộc làm điều không có thể làm.

Theo nguyên tắc này, nếu ta không nên thánh được, thời hoặc là Chúa không buộc, điều đó không đúng; hoặc là Chúa buộc vào cổ ta một ách không thể vác được, điều đó trái với lòng lân mẫn và nhân hậu của Chúa, Đấng đã phán: “Ách của Ta thì êm ái và gánh của Ta thì nhẹ nhàng” (Mt 11,30). Điều đó còn trái với luân lý và phá huỷ trách nhiệm, vì ta chỉ có trách nhiệm khi nào điều ta có thể làm mà lại không làm.

Nói tới việc nên thánh, nhiều người có thái độ hoài nghi hoặc an phận, họ cho rằng: nên thánh là chuyện của các linh mục, tu sĩ, những người có nhiều thời giờ, có nhiều điều kiện để nên thánh, còn giáo dân chúng tôi phải lo trăm công ngàn việc không có thời giờ để lo việc nên thánh.

Đó là một quan niệm sai lạc, bởi vì sự thánh thiện không phải là một lý tưởng dành riêng, một loại ngành chuyên nghiệp cấp cao, dân chúng đừng hòng mơ tưởng tới. Quan niệm này có lẽ phát xuất từ một thực tế, đó là trong số những vị thánh được Giáo hội tuyên phong, thì con số giáo dân rất thấp so với các linh mục và tu sĩ. Hơn nữa, có những thời người ta đề cao tính chất phi thường và xuất chúng, thậm chí có lúc nhiều người thi đua nhau lập thành tích khổ chế. Rồi cùng với trí tưởng tượng, người ta đã thêu dệt thêm cho ly kỳ và hấp dẫn.

Còn một quan niệm sai lạc khác nữa coi việc xa lánh thế gian là điều kiện cốt yếu để nên thánh. Chúng ta thường nói: tu là cõi phúc, tình là giây oan, sự thánh thiện là cái gì thuộc về cá nhân, không dính dấp gì tới cuộc đời. Không phải thế, kinh Tiền tụng Thánh lễ hôm nay đã trả lời cho họ: Khi tuyên dương công trạng các ngài, Chúa biểu dương chính những ân sủng Ngài ban. Nghĩa là các thánh không phải là những siêu nhân, nhưng là những con người bình thường, được Chúa tuyển chọn và ban cho tham dự vào sự sống của Ba Ngôi, được Chúa giúp sức để sống một cuộc sống phù hợp với Tin mừng. Công trạng của các ngài là một đón nhận và không cản trở ân huệ của Chúa.

Vì thế, “nên thánh” là điều có thể đối với hết mọi người, không trừ ai. Chính vì vậy thánh Augustinô dám nói: “Sao ông nọ bà kia nên thánh được, còn tôi thì lại không”.

III.NÊN THÁNH BẰNG CÁCH NÀO ?

1.Phải biết ước muốn mãnh liệt

Nên thánh là việc rất dễ nhưng cũng rất khó, vì nó đòi hỏi chúng ta phải cố gắng liên tục, giống như con thuyền lội ngược dòng nước, ngơi tay chèo thì con thuyền sẽ lui. Nên thánh là một cuộc chiến đấu trường kỳ, một ước muốn mãnh liệt, một ý chí cao. Tây phương có câu ngạn ngữ: “Vouloir c’est pouvoir”: muốn là được, thì trong việc nên thánh, với ơn Chúa giúp nếu chúng ta muốn là chúng ta có thể nên thánh.

Chúng ta phải ước muốn mãnh liệt chứ không phải chỉ là mơ ước. Muốn nghĩa là phải tiến tới hành động, phải thành công mới thôi. Thánh Phanxicô Salê nghe tin phong thánh cho Phanxicô Xaviê, liền nói: “Đó là thánh Phanxicô thứ ba, tôi sẽ là Phanxicô thứ bốn”. Quả vậy, bây giờ trong danh sách các hiển thánh, ngài là thánh Phanxicô thứ bốn.

2.Phải thắng được chính mình

Muốn nên thánh thì phải thắng chính con người mình, phải làm chủ được nó, bắt nó phải theo một kỷ luật và hướng nó vào một mục đích cao đẹp. Nhưng muốn thắng được mình thì trước tiên phải biết mình, biết sở trường sở đoản của mình để tiến tới sự thánh thiện.

Như vậy, muốn nên thánh là phải làm chủ được mình. Muốn làm chủ được mình là phải thắng bản thân mình với tất cả những khuyết điểm, những thiếu sót của nó. Thắng được mình là một chuyện rất khó. Chính hoàng đế Napoléon đã có kinh nghiệm này khi ông nói: “Thắng được cả Âu châu còn dễ hơn thắng được chính bản thân mình”. Nên thánh thì phải biết những nết xấu để sửa, biết những cái hay, cái tốt để tập luyện hay dinh dưỡng.

Thánh Phaolô thúc giục tín hữu Êphêsô nên thánh bằng cách làm một cuộc cách mạng bản thân. Ngài nói: “Anh em hãy lột bỏ con người cũ, mặc lấy con người mới. Hãy để Thánh Thần Thiên Chúa canh tân đến tận tâm linh của anh em” (Ep 4,22-24).

Theo ý thánh Phaolô, chúng ta cần gột bỏ con người cũ tội lỗi mang đầy những tính hư nết xấu đang chi phối con người ta, làm cản bước tiến của ta, bắt ta làm nô lệ chúng, để chúng ta có thể tiến tới con người mới thánh thiện hơn.

Truyện: Thầy dòng dạy mãnh thú

Một buổi chiều, Bề trên nhà dòng kia hỏi một tu sĩ:

– Hôm nay con đã làm gì ?

Cũng như các ngày khác, tu sĩ trả lời:

– Thưa cha, con rất bận bịu mà nguyên sức con không thể nào làm nổi, ngoài sự giúp đỡ của Chúa. Ngày nào con cũng phải coi hai con chim ưng, giữ hai con nai, kìm hãm hai con diều hâu để rèn ý chí, thắng một con sấu, trị được con gấu và săn sóc cho một bệnh nhân.

Bề trên cười hỏi lại:

– Con nói gì thế ? Những việc như thế làm gì có trong nhà Dòng ?

– Thưa cha, thật đúng như thế! Hai con chim ưng tức là hai mắt của con, mà con phải giữ gìn luôn để khỏi nhìn những vật cấm. Hai con nai tức là hai chân mà con phải trông coi từng bước đi, để nó khỏi đi vào con đường xấu. Hai con diều hâu tức là hai bàn tay, con phải luôn luôn bắt nó làm điều phải. Con sấu tức là cái lưỡi, con phải kìm hãm hằng ngày, để khỏi nói những lời vô ích và thô bỉ. Con gấu tức là trái tim con, con phải trừng trị, để khỏi phải ích kỷ và khoe khoang. Còn bệnh nhân chính là thân thể con, con phải canh phòng ráo riết, để cho nhục dục khỏi phải xâm nhập vào (Gm. T. Toth, Chí khí người thanh niên, 1957, tr 53).

3.Nên thánh bằng cách nào ?

Nên thánh là một điều cần thiết và có thể, nhưng cách nên thánh thì không ai giống ai, mỗi người có một hoàn cảnh, mỗi người có một đường lối riêng. Nhưng dù sao, đường lối nên thánh của ta là đường lối thông thường của nhiều người, không cầu kỳ khó khăn.

4.Tránh kiểu nên thánh đặc biệt

Thời trước đây có một số người nên thánh bằng những phương pháp đặc biệt, mà có lẽ chúng ta không học đòi được vì nó vượt quá sức ta. Ví dụ:

– Có người tự giam mình trong một nơi kín hằng mấy chục năm, chỉ sống nhờ vào lòng hảo tâm của dân chúng cung cấp cho ăn qua một lỗ hổng.

– Có người ẩn tu trong một ngôi mả hoang đào trên sườn núi, cạnh con sông hoặc mạch suối.

– Có một kiểu tu đặc độc đáo: Simong Cột leo lên cột đá cao dựng trên đỉnh chót vót, để chiêm nghiệm huyền nhiệm thần linh và giảng dạy cho dân chúng suốt 37 năm trường. Vì thế người ta mới gọi là thánh Simong Cột.

– Ngoài ra, có một số người sống một đời khắc khổ như mang trên mình xiềng xích nặng làm cho khó đi đứng, mặc áo nhặm thường xuyên, hoặc đứng yên một chỗ không xê dịch, hoặc chỉ ăn hoa quả, không hề động đến thịt, cá, trứng; hoặc đặc biệt hơn chuyên ăn thịt ươn, cá thối.

5.Nên thánh theo cách thông thường

* Theo thuyết Chính danh

Trong chương trình giáo dục thời xưa, chúng ta thấy Đức Khổng Tử có thuyết “Chính danh” và thuyết này có thể áp dụng vào đường lối nên thánh của chúng ta. Thuyết ấy là: “Quân quân, thần thần, phụ phụ, tử tử”, nghĩa là vua phải sống cho ra vua, tôi phải xứng với bầy tôi, cha phải sống cho ra cha và con phải sống xứng phận làm con. Nếu ai cũng làm tròn trách nhiệm của mình trước mặt Chúa một cách trọn hảo thì có thể là thánh rồi.

Ngoài ra, thuyết chính danh cũng cần kèm theo với chương trình giáo dục theo từng bậc: tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ. Nhưng căn bản nhất vẫn là tu thân. Tu thân là sửa mình cho nên tốt, mà tu thân cần nhất phải được thực hiện ngay trong nhà mình, chứ không cần phải ở trong nhà Dòng, vào tu viện để tu thân:

Thứ nhất là tu tại gia,
Thứ nhì tu chợ, thứ ba tu chùa.

Phải chăng tu tại gia, làm thánh ở trong nhà, trong gia đình thì khó lắm ? Tại sao ? Vì có những người đi ra khỏi nhà, ai cũng phải cảm phục về cách sống, về lối cư xử, về lời ăn tiếng nói của những người ấy. Thế nhưng khi về đến nhà thì những người trong nhà không sao chịu nổi lối sống của những người đó. Bởi ở trong gia đình mọi chân tướng đều được để lộ ra hết.

Nên thánh ở trong gia đình là một điều khó, nhưng đó là điều có thể và lại còn bắt buộc. Chúng ta có thể và còn phải trở thành một vị thánh, và trước hết là thánh nhân trong gia đình, không cần phải đi đâu.

Người giáo dân có thể nên thánh trong gia đình, nếu vợ chồng biết thương yêu nhau, nhường nhịn nhau, chu toàn mọi nhiệm vụ của mình, cùng nhau xây dựng hạnh phúc cho gia đình và con cái, biết dưỡng dục con cái cho nên tốt… Chúng ta đã có gương sáng của một vài gia đình, trong đó cả vợ chồng được Giáo hội phong thánh.

Truyện: Vợ chồng được phong thánh

Chúa nhật, ngày 28/10/2001, Đức giáo hoàng Gioan Phaolô II đã phong chân phước cho đôi vợ chồng đầu tiên là Luigi Beltrane và Maria Quattrochi thành Rôma. Họ kết hôn được 50 năm và có 4 người con. Một người con qua đời và 3 người còn sống. Hai con trai là linh mục Philipphê và Césare đồng tế với Đức Giáo hoàng trong lễ phong chân phước cho cha mẹ họ, và còn một người con gái là Eurichetla. Đức Giáo hoàng đã ca tụng họ sống một đời thường rất phi thường. Ngài muốn nói rằng: sống trong đời đôi bạn gặp biết bao đau khổ, bao gian nan thử thách, họ cũng có thể làm thánh và giúp nhau làm thánh nữa.

Vào ngày 19/10/2008, Giáo hội phong chân phước cho cha mẹ của thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu và phong thánh 18/10/2015 do ĐGH Phanxicô. Đó là ông Louis Martin và bà Zélie Guérin người Pháp. Cả hai đã từng có ý định đi tu, nhưng nhận thấy không có ơn gọi tu trì nên trở về và do sự quan phòng của Thiên Chúa họ đã kết hôn với nhau. Ông bà sống với nhau thật hạnh phúc và có 9 người con. Chết mất 4 và còn 5 người con gái đều dâng mình cho Chúa và cô con gái út đã làm thánh lớn, đó là thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu. Phong thánh cho cả hai ông bà, Giáo hội muốn đề cao ơn gọi nên thánh trong đời sống hôn nhân và gia đình. Dù gặp nhiều đau khổ và thử thách, nhất là giáo dục con cái, nhưng họ vẫn có thể làm thánh, nếu họ trông cậy vào ơn Chúa và chu toàn bổn phận hôn nhân vì mến Chúa.

* Đường thơ ấu thiêng liêng

Thánh nữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu đã được tôn phong làm tiến sĩ Hội thánh, có lẽ vì thánh nữ đã khám phá ra một con đường nên thánh phù hợp với mọi người, nhất là trong thời đại chúng ta, đó là “đường thơ ấu thiêng liêng”.

Theo con đường này, nên thánh không cần phải làm những việc đại sự, phi thường hay kỳ diệu mà chỉ cần làm những việc nhỏ với một lòng mến lớn lao “Communia non communiter” (bình thường mà không tầm thường).

Con đường thơ ấu thiêng liêng này không cần những việc hãm mình khác thường, không đặc sủng siêu nhiên, không có phương pháp cầu nguyện riêng, không bận rộn nhiều công việc… nhưng có những điểm tích cực là làm việc với lòng mến cao độ, tín thác hoàn toàn trong tay Chúa, sống đơn sơ khiêm nhường như trẻ thơ và trung thành với các việc nhỏ mọn.

Nhờ con đường thơ ấu thiêng liêng này mà Têrêsa Hài Đồng Giêsu đã trở nên vĩ đại và trở nên phi thường trong những cái bình thường.

Mừng lễ các thánh nam nữ hôm nay, chúng ta cảm tạ Chúa vì đã ban cho chúng ta mẫu gương sáng ngời của các thánh để khích lệ chúng ta trong việc nên thánh. Chúng ta quyết tâm phải nên thánh trong cuộc sống hằng ngày. Ngày nay chúng ta cần tới một sự thánh thiện toả rộng, một hình thức thánh thiện vừa bình dân, vừa gần gũi lại vừa có thể được thực hiện cho hết mọi người, thay vì một hình thức thánh thiện chọn lọc, dành riêng cho một thiểu số. Giáo Hội không phong thánh cốt để mà thờ, nhưng để tôn vinh Thiên Chúa, để khuyến khích chúng ta noi theo và bắt chước.