Chúa Nhật Thường Niên Năm C

“Các con hãy sẵn sàng”

Bài Ðọc I: Kn 18, 6-9

“Như Chúa đã làm hại đối thủ thế nào, Chúa cũng đã làm cho chúng tôi được vẻ vang như vậy”.

Trích sách Khôn Ngoan.

Chính đêm ấy, cha ông chúng ta đã biết trước, để biết chắc mình đã tin tưởng vào lời thề nào mà được can đảm. Dân Chúa đã mong đợi sự giải thoát những người công chính và sự tiêu diệt kẻ thù. Vì như Chúa đã làm hại đối thủ thế nào, Chúa cũng kêu gọi để làm cho chúng tôi được vẻ vang như vậy.

Vì những con cái thánh thiện của các tổ phụ tốt lành đã lén lút tế lễ, và đồng tâm thiết lập luật thánh thiện, ấn định rằng những người công chính sẽ đồng hưởng vinh nhục, may rủi đều nhau; như vậy là họ đã xướng lên trước bài ca tụng của các tổ phụ.

Ðáp Ca: Tv 32, 1 và 12. 18-19. 20 và 22

Ðáp: Phúc thay dân tộc mà Chúa chọn làm cơ nghiệp riêng mình (c. 12b).

Xướng: Người hiền đức, hãy hân hoan trong Chúa; ca ngợi là việc của những kẻ lòng ngay. Phúc thay quốc gia mà Chúa là chúa tể, dân tộc mà Chúa chọn làm cơ nghiệp riêng mình.

Xướng: Kìa Chúa để mắt coi những kẻ kính sợ Ngài, nhìn xem những ai cậy trông ân sủng của Ngài, để cứu gỡ họ khỏi tay thần chết, và nuôi dưỡng họ trong cảnh cơ hàn.

Xướng: Linh hồn chúng con mong đợi Chúa, chính Ngài là Ðấng phù trợ và che chở chúng con. Lạy Chúa, xin đổ lòng từ bi xuống trên chúng con, theo như chúng con tin cậy ở nơi Ngài.

Bài Ðọc II: Dt 11, 1-2, 8-19

“Ông mong đợi thành trì có nền móng mà Thiên Chúa là kiến trúc sư và là Ðấng sáng lập”.

Trích thư gửi tín hữu Do-thái.

Anh em thân mến, đức tin là cốt yếu những thực tại người ta mong đợi, là bằng chứng điều bí ẩn. Vì nhờ đức tin mà các tiền nhân đã nhận được bằng chứng tốt.

Nhờ đức tin, Abraham đáp lại tiếng Chúa gọi, để ra đi đến xứ ông sẽ được lãnh làm gia nghiệp, và ông ra đi mà không biết mình đi đâu. Nhờ đức tin, ông đến cư ngụ trong đất Chúa hứa, như trong đất khách quê người, sống trong lều trại, cũng như Isaac và Giacóp, những kẻ đồng thừa tự cùng một lời hứa. Vì chưng, ông mong đợi thành trì có nền móng mà Thiên Chúa là kiến trúc sư và là Ðấng sáng lập.

Nhờ đức tin mà ngay cả bà Sara son sẻ được sức mang thai, mặc dầu bà đã già, bởi vì bà tin rằng Ðấng đã hứa sẽ trung tín giữ lời. Vì thế, do tự một người, mặc dầu người đó như chết rồi, mà có một dòng dõi đông đúc vô số như sao trên trời và như cát bãi biển.

Chính trong đức tin mà tất cả những kẻ ấy đã chết trước khi nhận lãnh điều đã hứa, nhưng được nhìn thấy và đón chào từ đàng xa, đồng thời thú nhận rằng mình là lữ khách trên mặt đất. Những ai nói những lời như thế, chứng tỏ rằng mình đang đi tìm quê hương. Giá như họ còn nhớ đến quê hương dưới đất mà họ đã lìa bỏ, chắc họ có đủ thời giờ trở về. Nhưng hiện giờ họ ước mong một quê hương hoàn hảo hơn, tức là quê trời. Vì thế, Thiên Chúa không ngại để họ gọi mình là Thiên Chúa của họ, vì Người đã dọn sẵn cho họ một thành trì.

Nhờ đức tin, khi bị thử lòng, Abraham đã dâng Isaac. Ông hiến dâng con một mình, ông là người nhận lãnh lời hứa, là người đã được phán bảo lời này: “Chính nơi Isaac mà có một dòng dõi mang tên ngươi”. Vì ông nghĩ rằng Thiên Chúa có quyền làm cho kẻ chết sống lại, do đó, ông đã đón nhận con ông như một hình ảnh.

Hoặc bài vắn này: Dt 11, 1-2, 8-12

“Ông mong đợi thành trì có nền móng mà Thiên Chúa là kiến trúc sư và là Ðấng sáng lập”.

Trích thư gửi tín hữu Do-thái.

Alleluia: Ga 14, 5

Alleluia, alleluia! – Chúa phán: “Thầy là đường, là sự thật và là sự sống: không ai đến được với Cha mà không qua Thầy”. – Alleluia.

Tin Mừng: Lc 12, 32-48

“Các con hãy sẵn sàng”.

Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Luca.

Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ rằng: “Hỡi đoàn bé nhỏ, các con đừng sợ, vì Cha các con đã vui lòng ban nước trời cho các con. Các con hãy bán những của các con có mà bố thí. Hãy sắm cho các con những túi không hư nát, và kho tàng không hao mòn trên trời, là nơi trộm cướp không lai vãng và mối mọt không làm hư nát. Vì kho tàng các con ở đâu, thì lòng các con cũng ở đó.

“Các con hãy thắt lưng, hãy cầm đèn cháy sáng trong tay, và hãy làm như người đợi chủ đi ăn cưới về, để khi chủ về gõ cửa, thì mở ngay cho chủ. Phúc cho những đầy tớ nào khi chủ về còn thấy tỉnh thức: Thầy bảo thật các con, chủ sẽ thắt lưng, đặt chúng vào bàn ăn, và đi lại hầu hạ chúng. Nếu canh hai hoặc canh ba, chủ trở về mà gặp thấy như vậy, thì phúc cho các đầy tớ ấy. Các con hãy hiểu biết điều này là nếu chủ nhà biết giờ nào kẻ trộm đến, ắt sẽ tỉnh thức, không để nó đào ngạch nhà mình. Cho nên các con hãy sẵn sàng: vì giờ nào các con không ngờ, thì Con Người sẽ đến”.

Phêrô thưa Người rằng: “Lạy Thầy, Thầy nói dụ ngôn đó chỉ về chúng con hay về mọi người?” Chúa phán: “Vậy con nghĩ ai là người quản lý trung tín khôn ngoan mà chủ đã đặt coi sóc gia nhân mình, để đến giờ phân phát phần lúa thóc cho họ? Phúc cho đầy tớ đó, khi chủ về, thấy nó đang làm như vậy. Thầy bảo thật các con, chủ sẽ đặt người đó trông coi tất cả gia sản mình. Nhưng nếu đầy tớ ấy nghĩ trong lòng rằng: “Chủ tôi về muộn”, nên đánh đập tớ trai tớ gái, ăn uống say sưa: chủ người đầy tớ ấy sẽ về vào ngày nó không ngờ, vào giờ nó không biết, chủ sẽ loại trừ nó, và bắt nó chung số phận với những kẻ bất trung. Nhưng đầy tớ nào đã biết ý chủ mình mà không chuẩn bị sẵn sàng, và không làm theo ý chủ, thì sẽ bị đòn nhiều. Còn đầy tớ nào không biết ý chủ mình mà làm những sự đáng trừng phạt, thì sẽ bị đòn ít hơn. Vì người ta đã ban cho ai nhiều, thì sẽ đòi lại kẻ ấy nhiều, và đã giao phó cho ai nhiều, thì sẽ đòi kẻ ấy nhiều hơn”.

SUY NIỆM

A/ 5 phút Lời Chúa

B/ Giuse Vũ Văn Thiên

SỨC MẠNH CỦA ĐỨC TIN

CHÚA NHẬT XIX THƯỜNG NIÊN – NĂM C

Lc 12, 32-48

Mỗi chúng ta, khi nghiêm túc nhìn lại quá khứ, sẽ cảm nhận những điều kỳ diệu xảy đến trong đời mình. Người vô tín có thể coi đó là một chuỗi những ngẫu nhiên. Trái lại, những ai tin vào Chúa lại nhận ra cánh tay dẫn dắt của Ngài. Khi nhận ra những điều lạ lùng Chúa đã làm cho mình, người tín hữu được mời gọi ca tụng quyền năng của Chúa và dâng lời cảm tạ tình thương của Ngài. Họ cũng nhận ra sức mạnh của Đức tin. Bởi lẽ tin vào Chúa mang lại cho con người những ân huệ lớn lao mà con người không ngờ tới.

Tác giả sách Khôn ngoan đã suy tư về những điều đã xảy ra trong lịch sử dân Do Thái. Với lăng kính đức tin, ông nhận ra biến cố dân Do Thái ra khỏi Ai Cập và vượt qua Biển Đỏ là nhờ sức mạnh siêu nhiên và hồng ân lớn lao Chúa đã thực hiện vì yêu thương Dân Ngài. Trong khi Chúa trừng phạt người Ai Cập và nhấn chìm họ dưới biển sâu, thì Ngài lại thương dân Do Thái, cho họ được bình an vô sự. Trước biến cố kỳ diệu này, những người được chứng kiến vừa sững sờ ngạc nhiên trước quyền năng Thiên Chúa, vừa mạnh mẽ tín thác vào tình thương của Ngài. Họ đã cùng với ông Môisen hát vang bài ca tụng Thiên Chúa. Bài ca ấy còn được nhắc mãi tới ngày nay.

Như thế, trên đời này, chẳng có gì là ngẫu nhiên cả, nhưng hết thảy đều nằm trong kế hoạch yêu thương của Chúa. Lịch sử chứng minh: những ai tin vào Chúa, dù trải qua nhiều nguy hiểm gian nan hay chông gai khốn khó, Thiên Chúa vẫn ra tay cứu vớt và gìn giữ họ an toàn. Tác giả thư Do Thái đã liệt kê các Tổ phụ và những nhân vật quan trọng trong Cựu ước. Hầu hết người Do Thái đều biết đến tên tuổi của những nhân vật này, vì họ có liên quan đến những sự kiện lớn lao trong lịch sử. Khi trưng dẫn những nhân vật này, tác giả muốn minh chứng cho chúng ta về sức mạnh kỳ diệu của Đức tin. Quả vậy, Đức tin làm cho cái không có thành có, nhưng trường hợp ông Abraham và bà Sara sinh con vào lúc tuổi già. Đức tin biến khổ đau thành hạnh phúc và làm cho thất bại hóa nên thành công. Đoạn thư được đọc trong Phụng vụ hôm nay chỉ là một phần trong danh sách những nhân vật được nhắc tới trong suốt chương 11 của thư gửi người Do Thái. Họ là những người trải qua thử thách, nhưng vẫn kiên trung cậy dựa vào Chúa, và nhờ đó họ được Ngài xót thương.

Giữa biển đời đầy gian nan sóng gió, chúng ta không biết bến bờ ở nơi đâu. Giữa xã hội nhiều khuynh hướng trái chiều, chúng ta không biết phải cậy dựa vào chốn nào. Đức Giêsu trong Tin Mừng hôm nay khẳng định với chúng ta: cứ yêu mến Chúa. Ngài là Cha và là ông Chủ của đời ta. Ngài thấu hiểu nỗi lòng của mỗi người và ra tay cứu giúp. Hình ảnh người đầy tớ chuyên cần tỉnh thức và trung tín với bổn phận được trao, là mẫu mực cho các tín hữu. Đó cũng là một mẫu mực về đời sống Đức tin và lòng trung thành. Sống trên đời, chúng ta cũng giống như những người quản lý. Chúa trao cho chúng ta thời giờ, con cái, sức khỏe, kiến thức, nghề nghiệp và biết bao điều kiện tốt lành. Nhờ những vốn liếng Chúa trao, mà chúng ta có thể sống xứng với phẩm giá con người và thành đạt vươn lên trong cuộc sống. Chúng ta đã và đang sử dụng những gì Chúa ban thế nào? Đến giờ phán xét, chúng ta phải trả lời trước mặt Chúa về những gì chúng ta đã nhận từ nơi Ngài.

Tiếp nối tư tưởng Chúa nhật trước, Chúa Giêsu dạy chúng ta cần có thái độ đúng mức đối với của cải vật chất. Cùng với những lo toan bận rộn để có đời sống vật chất ổn định, chúng ta cần tích trữ cho mình của cải thiêng liêng, là của cải không hao mòn, không bị mối mọt và cũng chẳng lo bị người khác lấy mất.

“Dù mắt ngủ nhưng lòng vẫn thức, vẫn tin yêu một mực chân tình”. Lời kinh cầu nguyện này cho thấy người tỉnh thức vẫn yêu mến Chúa kể cả khi mình đang ngủ, đang làm việc và đang vui chơi. Bởi lẽ tâm hồn họ luôn hướng về Chúa và thao thức làm những gì đẹp lòng Ngài.

“Đầy tớ nào đã biết ý chủ mà không chuẩn bị sẵn sàng, hoặc không làm theo ý chủ, thì sẽ bị đòn nhiều. Còn kẻ không biết ý chủ mà làm những chuyện đáng phạt, thì sẽ bị đòn ít. Hễ ai đã được cho nhiều thì sẽ bị đòi nhiều, và ai được giao phó nhiều thì sẽ bị đòi hỏi nhiều hơn.” Câu kết của bài Tin Mừng cũng là một nguyên tắc và một phương châm sống cho chúng ta. Lời này cũng giúp chúng ta tự vấn lương tâm, để biết mình đang ở đâu và trong tình trạng nào trước mặt Chúa và đối với anh chị em. Hạnh phúc hay đau khổ, được thưởng hay bị phạt… đó là kết quả đến từ thái độ sống và từ những hành vi của chúng ta.

C/ Lm. Antôn Nguyễn Văn Độ

TỈNH THỨC TRONG NIỀM TIN VÀ HY VỌNG

SUY NIỆM CHÚA NHẬT XIX THƯỜNG NIÊN – NĂM C

(Lc 12, 32-48)

Nếu như Lời Chúa Chúa nhật trước nhắc nhở chúng ta đang khi sinh sống ở trần gian đừng quên nghĩ đến tương lai và định mệnh cuối cùng của mình, thì Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta phải tỉnh thức trong niềm tin và hy vọng. Thái độ trên được Chúa Giêsu dùng nhiều dụ ngôn khác nhau để diễn tả như: dụ ngôn mười cô trình nữ đi đón chàng rể, kẻ trộm đến ban đêm, người đầy tớ tỉnh thức chờ… ông chủ đi khuya về… Đây là thái độ nội tâm căn bản của đời sống người kitô hữu.

Trong Cựu Ước, thái độ này được diễn tả qua các nhân vật chính như Abraham, nghe Chúa gọi, ông liền lên đường ngay; Samuel nghe Chúa gọi lúc đang ngủ đêm, liền thưa: Lạy Chúa xin hãy phán vì tôi tớ Chúa đang lắng tai nghe.

Trong Tân Ước, chúng ta đọc được thái độ này qua hai tiếng xin vâng của Đức Maria, qua thái độ của Thánh Giuse mau mắn nhận Đức Maria về nhà làm bạn mình; qua thái độ của các Tông Đồ, vừa nghe tiếng Chúa gọi, liền bỏ mọi sự theo người… Đó là những tâm hồn tỉnh thức trong tin tưởng cậy trông, họ luôn nhận ra tiếng Chúa trong cuộc sống.

Abraham được tác giả thư Do thái đề cao như tấm gương sáng về đức tin. Tổ phụ tin chắc chắn và hy vọng rằng những điều Thiên Chúa đã hứa thì Ngài sẽ thi hành, nên ông tỉnh thức, đợi chờ trong niềm tin.

Abraham là người đầu tiên có một đức tin như vậy, thật xứng đáng là cha đẻ của những kẻ có lòng tin. Abraham tin vào lời Chúa hứa và ra đi, chẳng hiểu sẽ đi đến chỗ nào, nhưng chắc chắn Chúa sẽ đưa Abraham đến vùng đất màu mỡ, và ở đó, ông sẽ trở thành cha của một dân tộc, ông sẽ có con đàn cháu đống. Chính niềm tin đã đưa ông lên đường; và cũng chính niềm tin đã khiến ông không dừng lại lấy nơi nào làm quê hương không phải là nơi Chúa sẽ chỉ cho. “Ông mong đợi thành trì có nền móng mà Thiên Chúa là kiến trúc sư và là Đấng sáng lập” (x. Dt 11, 1-2; 8-19).

Thái độ trên cũng là kinh nghiệm của con cái Israel. Họ được cứu thoát là nhờ nghe lời ông Môsê khuyên bảo (x. Xh 12,21-28) tin và trông đợi vào Chúa. Đó cũng là điều mà Chúa Giêsu muốn khuyên chúng ta hôm nay (x. Lc 12,32-48).

Nhìn vào đời sống thường nhật, phải nói là chúng ta dường như đang hy vọng trong niềm tin và tỉnh thức đấy chứ. Bởi chúng ta đang vội vã lăng xăng, đang xử dụng cặp mắt, đôi chân, đôi tay và các quan năng để làm những công việc chúng ta cho là đem lại nhiều lợi ích nhất cho phần rỗi cuộc đời cứu cánh của ta. Tuy nhiên, Chúa Giêsu bảo chúng ta phải tỉnh thức và sẵn sàng. Vậy, phải chăng chúng ta thức mà không tỉnh, sẵn sàng mà không có chuẩn bị. Tiên vàn, hãy tỉnh thức, trung tín và khôn ngoan (x. Lc 12,32-48).

Vậy tỉnh thức như thế nào, có phải rằng cứ thức suốt không ngủ sao? Chúa Giêsu khuyên chúng ta: “Các con hãy thắt lưng, hãy cầm đèn cháy sáng trong tay, và hãy làm như người đợi chủ đi ăn cưới về, để khi chủ về gõ cửa, thì mở ngay cho chủ. Các con hãy sẵn sàng” (x. Lc 12, 36). Đây không phải thức suốt không ngủ, càng không phải là chờ đợi cách thụ động: “Đầy tớ trung tín và khôn ngoan” là đầy tớ “khi chủ về còn thấy làm việc”, nghĩa là đang hăng say làm nhiệm vụ ông chủ đã trao phó cho, không gì khác là phục vụ trong yêu thương, theo gương của chủ mình. Vậy, “Ai là người quản lý trung tín khôn ngoan mà chủ đã đặt coi sóc gia nhân mình, để đến giờ phân phát phần lúa thóc cho họ? Phúc cho đầy tớ đó, khi chủ về, thấy nó đang làm như vậy” (x. Lc 12, 42-43).

Tỉnh thức ở đây là đừng ngủ mê, phải tỉnh táo và phân định. Ở đời có những bóng đêm ru ta ngủ say, khiến ta không gặp được Chúa. Có bóng đêm của tội lỗi, của danh vọng, ru ta ngủ sâu trong tội, ngủ quên vinh quang Nước Trời. Có những bóng đêm của xác thịt, ích kỷ đưa ta vào giấc mộng của lạc thú, chỉ biết sống cho mình, chìm đắm trong giấc mộng làm cho niềm tin của ta phai mờ, mất lẽ cậy trông.

“Thắt lưng cho gọn, thắp đèn cho sẵn” là tư thế của người có chủ đích đợi chủ đi ăn cưới về bất cứ lúc nào: “chập tối hay nửa đêm, lúc gà gáy hay tảng sáng”, anh vẫn trung tín luôn sẵn sàng làm theo ý chủ. Đây là hình ảnh lý tưởng của sự thức tỉnh trong tình yêu.

Tỉnh thức là bắt tay vào hành động, không phải chỉ có ngồi và chờ, nhưng phải thắt lưng cho gọn, thắp đèn cho sẵn. Phải luôn trong tư thế sẵn sàng làm việc. Tại sao vậy? Thưa! Vì người đầy tớ không hề mảy may biết được lúc nào, giờ nào ông chủ trở về. Sự xuất hiện của ông bất thình lình đến độ như tên trộm.

Chúa như ông chủ đi vắng, Ngài trao cho ta toàn quyền khi vắng nhà. Người giao cho ta sức khỏe, điều kiện, khả năng để ta phát triển về nhiều mặt. Thức tỉnh là nhận ra ý Chúa trong những dấu chỉ của thời đại.

Lạy Chúa, xin giúp chúng con biết luôn tỉnh thức, để chúng con có thể chờ đợi Chúa với sự kiên trì trong niềm tin yêu. Xin đốt lên trong lòng chúng con chính ngọn lửa hy vọng đang đợi Chúa không hề tắt, để chúng con gặp được Chúa. Amen.

D/ Học viện Giáo Hoàng Pi-ô X Đà Lạt

SẴN SÀNG ĐỢI CHỦ VỀ

CHÚA NHẬT XIX THƯỜNG NIÊN – NĂM C

(Lc 12, 32-48)

1. Trong dụ ngôn người đày tớ tỉnh thức, nếu để sang một bên c.37b người ta sẽ có một câu chuyện thuần nhất. Quá nửa đêm chủ trở về nhà. Nhưng ở đây, không phải chỉ mình ông gác cổng thức nhưng mọi đầy tớ đều đợi chủ mình. Họ đứng trong sân, giữa cửa lớn bên ngoài nhà. Họ phải vén áo lên để mở cửa cho nhanh khi chũ gõ và còn cầm đèn để dọi lối đi cho chủ. Chắc chắn chủ không đòi hỏi, nhưng những điều ấy nói lên sự kính trọng và lòng tận tụy yêu mến. Và chủ nhận biết lòng trung thành và sẽ tưởng thưởng.

Nhưng một chi tiết của dụ ngôn đã làm người ta chú ý và quay về lối chú giải ẩn dụ (interprétation). Để đón chủ về có cần đem tất cả gia nhân ra đón không? Chủ nhân phải chăng là một nhân vật quan trọng? Dù là một nhân vật lớn, chỉ cần một vài tha nhân phục vụ không đủ sao? Người ta sẽ nghĩ gì về ông chủ đòi một toán đầy tớ phải có mặt ở đó, áo quần chỉnh tề, khi ông về chỉ để mở cửa cho ông? (dụ ngôn tương tự với Mc 13,33-37 nhưng chỉ có một người gác cổng thôi).

Chỉ có một giải pháp cho vấn nạn ấy: dụ ngôn đi quá thực tại. Bức tranh mà dụ ngôn đưa ra không phải là một trang sử, đó chỉ là một ẩn dụ một cảnh trong thế giới bên kia. Mọi tôi tớ đều phải có mặt lúc chủ về, vì mọi Kitô hữu, mọi người, đều được triệu tập một cách công khai khi Con Người quang lâm.

Nhưng câu 37b còn đi xa hơn: “Quả thật, tôi nói cho các ông, chủ sẽ thắt lưng, đặt họ ngồi bàn tiệc và đi lại hầu hạ họ”. Câu này không phải là một diễn từ bằng ngụ ngôn, không dựa trên một sự kiện có thực, nhưng trên sự kiện có thể xảy ra. Đàng khác Chúa Giêsu mô tả ông chủ, dù là người công bình, đã cư xử thế nào với tôi tớ mình trong cuộc sống thường ngày: “Ai trong các anh, có tên đày tớ cày ruộng về mà nói với nó rằng: mau lại đây ngồi xuống dùng bữa đi?” (Lc 17,7-8). Ở đây ông chủ làm trái lại: mời các gia nhân ngồi bàn và chính ông phục dịch họ. Hình ảnh thật là mâu thuẫn, nó phát sinh từ một văn mạch riêng và không ăn khớp gì với dụ ngôn cả. Nó là một câu trong phần tuyển tập các lời Chúa Giêsu nói để mạc khải mầu nhiệm đời Ngài, mầu nhiệm sẽ được biểu lộ trong cái chết của Ngài.

Lc đã đặt câu sau đây trong khung cảnh bữa tiệc ly để soi sáng ý nghĩa bữa tiệc ly: “Ai là người lớn nhất: người ngồi bàn hay kẻ hầu hạ? Phải chăng là người ngồi bàn? Nhưng tôi, tôi ở giữa các anh như là người hầu hạ” (Lc 22,27). Trong những câu Chúa Giêsu nói mà Lc đã ghi lại, câu Chúa Giêsu nói hầu hạ các tông đồ, đi trước câu Ngài đi hứa cho các môn đệ được ăn uống nơi bàn tiệc Ngài, khi Nước Thiên Chúa đến và vương quốc thiên sai được thành lập (22,30; 22,18). Đó là cách trình bày bữa tiệc cánh chung (Mt 8,11) được cụ thể hóa trong bàn tiệc mà Chúa vinh hiển sẽ cùng ăn với các gia nhân Ngài.

Từ những yếu tố đó, hình thức và ý nghĩa lời nói trong dụ ngôn sẽ dễ hiểu hơn. Ông chủ trở về nhà, cho các gia nhân ngồi bàn và sẽ phục vụ họ. Dĩ nhiên, diễn tiến câu chuyện lại trục trặc vì câu ấy. Chủ nhà đã ăn tiệc; lại tổ chức một bữa tiệc khác vào nửa đêm, như vậy thật là thiếu mạch lạc. Nhưng những điều đó không trở ngại gì, vì câu chuyện đã trong hiểu theo lối ẩn dụ; và hướng đến các giá trị thiêng liêng.

2. Các nhà chú giải hơi lúng túng, khi cắt nghĩa chi tiết dụ ngôn người ăn trộm (c.39-40). Một vài tác giả (Jéremias, Dodd, BJ) có một vài vụ trộm cắp xảy ra mới đây mà cả làng còn nói đến, và Chúa Giêsu dùng biến cố hấp dẫn ấy để dạy cử tọa về tai họa ghê gớm (quang lâm) sắp đến. Lối chú giải ấy dựa trên một động từ ở thì conditionnelle irréelle. Ý nghĩa dụ ngôn bấy giờ sẽ là: nếu chủ nhà biết…, ông đã không để trộm vào nhà. Điều kiện không thực ấy (cette condition irréelle) giả thiết rằng, chủ nhà thực sự không biết nhà mình sẽ bị trộm và như thế ông không phòng gì cả. Nhưng cách chú giải ấy liền vấp phải câu kết sau: “Các anh cũng vậy, các anh hãy sẵn sàng…” Người ta không hiểu tại sao câu hết này áp dụng cho dụ ngôn vì câu này giả thiết chủ nhà đã không tỉnh thức.

Một lối chú giải khác cho rằng dụ ngôn cũng như lời tuyên bố một luật chung nào đó, bao trùm cả hiện tại lẫn tương lai. Nếu chủ nhà biết…ông sẽ tỉnh thức. Nhưng kiểu chú giải kia vẫn làm cho dụ ngôn không thể tránh khỏi khó khăn mà câu kết nêu lên. Cả các môn đệ, họ cũng không biết khi nào Con Người đến. Nhưng trái với chủ nhà là không tỉnh thức, vì ông biết giờ nào kẻ trộm có thể đến, còn các môn đệ lại phải tỉnh thức. Đây là điểm gợi ý để giải đáp các khó khăn trên: không những chủ nhà không biết giờ nào kẻ trộm có thể đến, nhưng ông cũng không biết kẻ trộm có đến không? Chính vì điều đó mà lập trường các môn đệ khác nhau. Nếu họ không biết thời gian đích xác Con Người đến, thì ít nhất là ngay bây giờ họ xác tín là Ngài sẽ đến. Vì các môn đệ biết, nên phải tỉnh thức (hình như đó là ý nghĩa của “cả cho các anh nữa” cũng như ông chủ nhà sẽ thức, nếu ông biết, thì các anh, các anh phải tỉnh thức, vì các anh đã biết). Nhưng phải thú nhận rằng lối chú giải này gây phiền phức cho bản văn lắm, bản văn nhấn mạnh lúc kẻ trộm đến (hay là quang lâm) hơn là sự bất ngờ. Vì chưa có một lối chú giải nào hay hơn, nên tạm thời tôi chấp nhận lối chú giải này.

Nhưng có một điều chắc chắn là khi nghe dụ ngôn, đừng ẩn dụ hóa câu chuyện. Tên trộm là lối ẩn dụ không mấy xứng hợp với Thiên Chúa. Vì thế dụ ngôn không ví Thiên Chúa như là người ăn trộm, nhưng so sánh sự xuất hiện ấy đều bất ngờ, đó là điểm tương tự duy nhất giữa hai người.

Dụ ngôn thứ 3 là dụ ngôn về người quản lý trung thành và người quản lý bất trung (c.42-48), dĩ nhiên trong thực tế, người đày tớ ấy không thể vừa trung thành, nhận phần thưởng làm quản lý tất cả tài sản của chủ, rồi liền sau đó được coi như một đày tớ bất trung và chịu hình phạt. Vậy có hai bức tranh khác nhau, nhưng liên hệ với nhau rất đậm đà nên nhà dụ ngôn chỉ nói đến một tên đầy tớ thôi.

Trong trường hợp thứ nhất, những hình ảnh không đi ra ngoài bình diện tự nhiên. Người đầy tớ trung toàn bổn phận mình đối với đồng bạn và nhận nơi chủ một chức vụ cao cả hơn ở trần gian này.

Trường hợp thứ hai, nhà dụ ngôn đem chúng ta đi quá bình diện tự nhiên. Tên đầy tớ thất thường bị truất phế và bị xếp hàng “bất trung” “không tin”.

Chúng ta đang đứng trước một dụ ngôn giải ca (casuistique) trình bày một nhân vật tưởng tượng, có thể đặt trong trường hợp này hoặc trường hợp kia và có thể gánh lấy họa phúc này hay họa phúc kia.

Dụ ngôn dạy ta một bài học rõ ràng; do vấn nạn Chúa Giêsu đặt ra (c.41), dĩ nhiên mọi dụ ngôn đều có tính cách ẩn dụ (allégorique), và áp dụng cách chính xác cho các vị thủ lãnh cộng đoàn Kitô hữu. Môn đệ coi sóc các linh hồn và Thiên Chúa thình lình đến mà thấy ông kiện toàn bổn phận của mình, thì sẽ được trọng thưởng. Kẻ nào có nhiệm vụ chăm sóc các linh hồn, mà lợi dụng quyền thế và trác táng, quên mất sự phán xét của Thiên Chúa có thể đến cách bất chợt, sẽ bị bắt quả tang và đày xuống hỏa ngục.

KẾT LUẬN

Thái độ căn bản của người Kitô hữu khi đợi Thiên Chúa đến vào giờ cuối cùng (thời cuối cùng có thể đến thình lình vào bất cứ giờ nào trong ngày hay đêm) là phải tỉnh thức và trung thành. Người mà Thiên Chúa thấy trong thái độ ấy sẽ được trọng thưởng, bằng không sẽ bị phạt. Số phận đời đời của ta đã định sẵn do quyết định của ta rồi: chúng ta là những người đày tớ biết tỉnh thức hay là những tên quản lý trung thành?

Ý HƯỚNG BÀI GIẢNG

1. Con tim của con người thường gắn liền với những cái họ liều lĩnh. Ai sống cho Thiên Chúa thì gắn liền với Thiên Chúa; ai từ chối nhiều sự vì Nước Thiên Chúa thì sẽ được nước ấy. Kẻ nào có kho tàng và của cải trên trời, thì con tim và mọi ước muốn đều hướng về trời. Kẻ nào tạo dựng kho tàng trên trời bằng cách bố thí, Nước Thiên Chúa sẽ ở trong cuộc đời của họ.

2. Nghi thức cột áo của người Do thái trong lễ vượt qua (Xac 12,11), phù hợp với quan niệm Thánh kinh nói về sự cứu rỗi mà Thiên Chúa đã thực hiện: Thiên Chúa khởi xướng công cuộc cứu độ, nhưng luôn đòi con người tiếp tục, vì sự cứu độ là làm con người trở nên khác và sống điều Thiên Chúa dạy. Chúa Giêsu cũng lưu tâm đến trực giác căn bản này: Ngài bảo ban đêm cũng phải bận y phục như ban ngày, nghĩa là tươm tất, sẵn sàng hoạt động, đèn thắp sáng để thấy rõ. Bóng tối bao trùm các người khác và họ ngủ mê. Còn chúng ta là môn đệ Ngài, phải luôn tỉnh thức. Ánh sáng đã được thắp lên, chúng ta phải giữ nó để sống trong những giờ đen tối nhất của cuộc đời chúng ta.

3. Thi hành xong sứ mệnh, Chúa Giêsu ra đi, để chúng ta sống tự do. Ngài từ chối đánh thức ta dậy, Ngài để chúng ta lãnh lấy trách nhiệm. Ngài gây niềm tin cho ta. Chúng ta không được ngã lòng, không được ngã lòng, không được đánh lừa chính mình. Vì Ngài sẽ đến, nên chúng ta phải luôn sẵn sàng mở cửa khi Ngài gõ.

4. Dĩ nhiên việc Đức Kitô trở lại phù hợp với việc phán xét cuối cùng của chúng ta và của toàn thể nhân loại, nhưng cũng phù hợp với mỗi một giây phút của cuộc sống chúng ta, cuộc sống ấy sẽ cho thấy chúng ta trung thành hay bất tín, trưởng thành hay còn ấu trĩ đối với Thiên Chúa cũng như đối với chính mình. Thánh Phaolô mô tả ở thì hiện tại: “người ta gieo gì thì gặt nấy” (Gal 6,7), và Chúa Giêsu còn khẳng định ở chỗ khác: “Mọi cây tốt thì sinh trái tốt, còn cây xấu thì sinh trái xấu” (Mt 7,17-18). Khi Đức Kitô trở lại là để mỗi người chúng ta cụ thể hóa chân lý đó. Hãy hiểu rằng chúng ta không bao giờ biết giờ Ngài trở lại: chính chúng ta không được quyền xét xử chúng ta, việc tốt cũng như việc xấu (1Cor 4,3-5) và chỉ mình Thiên Chúa mới có quyền phán xét. Chúng ta chỉ có thể làm việc này là trung thành vô điều kiện trong việc tỉnh thức, chu toàn những trách nhiệm của người đày tớ.

5. Nếu Đức Kitô cho chúng ta dấn thân trong việc phục vụ Ngài, không phải là biến chúng ta trở nên những tên nô lệ. Trái lại khi đảo lộn các mưu đồ và giai cấp của chúng ta, Ngài đã trở nên người đầu tiên phục vụ chúng ta. “Tôi ở giữa các anh như là người phục dịch” (Lc 22,27). Sau khi mạc khải sự cao cả hay hạnh phúc của việc phục vụ, người ta không ngạc nhiên vào giờ Ngài trở lại, vì Ngài thật là Chúa và Chủ (Gio 13,14), Ngài thắt lưng và phục dịch chúng ta như đã làm trước khi thụ nạn (Gio 13,4-5). Đã phục vụ, đã được phục vụ và yêu nhau theo gương Ngài, chúng ta đạt tới phẩm giá và hạnh phúc của Ngài. Khoảng cách trước đây giữa chủ và đày tớ giờ đây đã xóa tan, vì chính Ngài đã quyết như thế: “Các anh là bạn hữu, nếu các anh đã làm những gì tôi đòi hỏi các anh. Tôi không gọi các anh là tôi tớ nữa, vì tôi tớ không biết việc chủ mình làm; tôi gọi các anh là bạn hữu, vì tất cả những gì tôi đã học biết nơi Cha tôi, tôi đã dạy lại cho các anh” (Gio 15,14-15). Thật là hạnh phúc cho chúng ta khi việc chúng ta phục vụ đưa đến tình bạn, và tình bạn đưa đến vâng lời, và vâng lời là mối thông giao trực tiếp với Thiên Chúa.