“Hãy yêu thương thù địch và làm ơn cho những kẻ ghét các con;
hãy cầu nguyện cho những ai bắt bớ và nguyền rủa các con”.
(Mt 5,44)
BÀI ĐỌC I: Đnl 26, 16-19
“Để ngươi trở thành dân thánh của Chúa là Thiên Chúa ngươi”.
Trích sách Đệ Nhị Luật.
Môsê đã nói với dân chúng rằng: “Hôm nay Chúa là Thiên Chúa truyền lệnh cho ngươi phải thi hành các lề luật và các huấn lệnh này; ngươi phải tuân giữ và thực thi các điều đó hết lòng và hết tâm hồn. Hôm nay ngươi đã chọn Chúa làm Thiên Chúa, thì hãy bước đi trong đường lối Người, tuân giữ các lề luật, giới răn và huấn lệnh của Người; hãy vâng lệnh Người. Hôm nay Chúa đã chọn ngươi làm dân riêng Chúa, như Người đã phán với ngươi, thì ngươi hãy tuân giữ mọi giới răn của Người. Người sẽ làm cho ngươi được vinh quang, thanh danh và huy hoàng hơn mọi dân tộc Người đã tạo dựng, để ngươi trở thành dân thánh của Chúa là Thiên Chúa ngươi, như Người đã phán”.
Đó là lời Chúa.
ĐÁP CA: Tv 118, 1-2. 4-5. 7-8
Đáp: Phúc cho những ai tiến thân trong Luật pháp của Chúa (x. c. 1b).
Xướng:
1) Phúc cho những ai theo đường lối tinh toàn, họ tiến thân trong Luật pháp của Chúa. Phúc cho những ai giữ lời Ngài nghiêm huấn, những người đó tận tâm kiếm tìm Ngài. – Đáp.
2) Phần Chúa, Ngài ban bố những huấn lệnh, cốt để người ta tuân giữ hết sức ân cần. Nguyện cho đường lối của con vững chắc, để tuân giữ các thánh chỉ của Ngài. – Đáp.
3) Con ca tụng Chúa với lòng đoan chính, khi học hỏi những thánh dụ của Ngài. Thánh chỉ của Chúa, con tuân giữ, xin Chúa đừng triệt để bỏ rơi con! – Đáp.
Tin mừng: Mt 5,43-48
43 Khi ấy, Chúa phán cùng các môn đệ rằng: “Các con đã nghe dạy: Ngươi hãy yêu thân nhân, và hãy thù ghét địch thù. 44 Còn Ta, Ta bảo các con:
Hãy yêu thương thù địch và làm ơn cho những kẻ ghét các con; hãy cầu nguyện cho những ai bắt bớ và nguyền rủa các con, 45 để như vậy các con nên con cái của Cha các con, Đấng ngự trên trời:
Người khiến mặt trời mọc lên cho người lành kẻ dữ, và cho mưa xuống trên người liêm khiết và kẻ bất lương. 46 Vì nếu các con yêu thương những ai mến trọng các con, thì các con được công phúc gì ? Các người thu thuế không làm như thế ư ?
47 Nếu các con chỉ chào hỏi anh em mình thôi, thì các con đâu có làm chi hơn ? Những người ngoại giáo không làm thế ư ? 48 Vậy các con hãy nên hoàn hảo như Cha các con trên trời là Đấng hoàn hảo”.
Suy niệm
1. Lm. Giuse Đinh Lập Liễm
HÃY YÊU THƯƠNG KẺ THÙ
(Mt 5,43-48)
- Để sống hoàn thiện theo gương Thiên Chúa là Cha trên trời, Đức Giêsu dạy các môn đệ không những không được báo thù (Mt 5,38-42), mà còn phải yêu thương kẻ thù nữa.
Trong bài Tin mừng Đức Giêsu dạy các môn đệ một cách sống cao hơn: “Các ngươi đã nghe dạy hãy yêu thương thân nhân và hãy thù ghét kẻ thù. Còn Ta, Ta bảo các ngươi hãy yêu thương thù địch và làm ơn cho kẻ ghét các ngươi, hãy cầu nguyện cho những ai bắt bớ và nguyền rủa các ngươi”.
Lý do chúng ta phải yêu thương kẻ thù là: “Các ngươi hãy nên hoàn hảo như Cha các ngươi ngự trên trời là Đấng hoàn hảo”.
- Tác giả sách Đường Hy Vọng đã chia sẻ như sau: “Bác ái yêu thương là tu đức liên lỉ: tu miệng lưỡi, tu quả tim, tu lỗ tai, tu con mắt, tu lá gan. Tất cả con người của con cũng vậy, nhưng con phải yêu thương như Chúa Giêsu. Hãy lấy một tờ giấy và bình tĩnh viết lên đó đức tính của người mà con bất bình, con sẽ thấy rằng họ không hoàn toàn xấu như con nghĩ đâu. Con đừng muốn biết quá khứ của anh em, nhưng hãy chỉ muốn biết hiện tại của anh em, để khuyến khích nâng đỡ nhau. Sống bổn phận hiện tại không phải là thụ động, nhưng là liên lỉ canh tân, là quyết định chọn hay chối Chúa, là tìm Nước Chúa, là tin vào tình yêu và vào Lời Chúa, là hành động với tất cả hăng say, là thể hiện mến Chúa yêu người ngay trong giây phút này”.
- Mahatma Gandhi, vị cha già của dân tộc Ấn độ, người đã tranh đấu bất bạo động, đòi người Anh phải trao trả độc lập cho dân tộc ông, đã thực hiện đúng Lời Chúa: “Hãy yêu kẻ thù và làm ơn cho kẻ ngược đãi anh em”, chính ông đã phát biểu: “Thế giới đã mệt mỏi vì sự giận ghét hận thù. Tôi cảm thấy không thể nào chất chứa trong lòng sự căm hờn thù ghét đối với bất cứ một tạo vật nào. Nhờ sự huấn luyện lâu năm trong việc tự chủ và cầu nguyện từ hơn 40 năm nay, tôi chấm dứt được sự giận ghét và oán thù đối với bất cứ người nào”.
- Cicéron, nhà hùng biện nổi tiếng ngày xưa đã nói: “Con người là kẻ thù khủng khiếp nhất của chính mình”, vì con người tự tạo cho mình kẻ thù để rồi tự tiêu diệt lấy chính mình.
Mỗi người là kẻ thù của chính mình. Mỗi khi chúng ta cưu mang thù hận, thì đó là lúc chúng ta tự tạo nên kẻ thù tự tiêu diệt mình. Mỗi khi chúng ta khước từ tha thứ và không thi ân cho kẻ thù ghét bách hại chúng ta, đó là lúc chúng ta tự giam hãm trong thù hận để tự huỷ hoại mình.
Kẻ thù khủng khiếp nhất, kẻ thù tiếp cận với con người nhất là cõi lòng tích chứa hận thù. Nếu loại bỏ thù hận ra khỏi lòng mình, ta sẽ biến đổi kẻ thù thành bạn hữu, và lúc đó sự bình an và vui sống cũng được tái lập trong tâm hồn chúng ta.
Trong đòi hỏi yêu thương kẻ thù, giai đoạn đầu tiên là yêu thương mọi người, không trừ ai. Giai đoạn thứ hai phát xuất từ giai đoạn một: một khi đã yêu thương mọi người không trừ ai, tất phải yêu thương cả kẻ thù nghịch là những người cố ý hay vô tình làm hại ta. Nếu làm được như thế là đã cố gắng trở thành toàn thiện như Cha trên trời toàn thiện.
Mức độ tình yêu đối với tha nhân:
– Yêu người như người yêu mình, là công bằng.
– Yêu người như Chúa yêu mình, là luật bác ái.
– Yêu người như Thiên Chúa Ba Ngôi yêu thương nhau đó là mẫu gương tình yêu hiệp nhất.
Thường tình ai cũng yêu những người gần gũi, thân thuộc với mình, còn kẻ thù thì không yêu được, như vậy là hợp lẽ phải và công bằng. Nhưng Thiên Chúa đòi chúng ta tiến xa hơn. Đức Giêsu đòi ta mở rộng tâm hồn, kéo dài tầm nhìn vượt quá phạm vi bạn hữu, gia đình, thân cận, phe nhóm của ta.
Chúa muốn dạy chúng ta không những phải sống theo lẽ phải mà còn vượt trên lẽ phải. Bình thường chúng ta yêu bạn ghét thù, nhưng Chúa dạy chúng ta yêu bạn yêu thù, tức là Chúa dạy chúng ta đối xử với mọi người không có điều kiện nào cả, dù người đó tốt hay xấu, bạn hay thù. Chúa đưa ra ví dụ mặt trời và mưa rơi làm sáng tỏ vấn đề này.
- Truyện: Vua Louis XII tha thứ
Khi Louis XII được tấn phong ở Reims, ông truyền đem lại danh sách của tất cả các kẻ thù nghịch ông, nhất là những kẻ chống đối ông khi ông còn là công tước xứ Orléans. Khi đọc qua danh sách, ông đánh dấu thập đỏ bên cạnh một số tên, nhất là tên của những kẻ mà chúng ta vừa nói ở trên.
Những người vô phúc không được lòng sủng ái của vua đâm hoảng sợ, khi biết rằng không sớm thì muộn họ cũng sẽ bị thanh trừng. Do đó, họ tìm cách lẩn tránh khỏi triều đình. Khi được báo cáo lý do rút lui của những người này, vua Louis XII cười rộ lên và truyền gọi tất cả họ lại. Cơn sợ hãi của họ càng tăng lên bội phần.
Nhưng nhà vua nói với họ: “Ta ngạc nhiên về sự rút lui bất chợt của sự đào thoát này của các ngươi. Ta không hề bao giờ có ý hại các ngươi: vị vua nước Pháp không can dự gì vào các tranh chấp của công tước xứ Orléans. Hơn nữa, dấu thập đỏ mà ta đánh dấu bên cạnh tên của các ngươi, thay vì kích thích ta trả thù các ngươi, thì lại khuyến khích ta khoan dung. Đúng thế, ta phải tha thứ các lỗi lầm mà các ngươi đã làm cho ta, như Đức Giêsu Kitô trên cây thập giá đã xin Cha Người tha thứ cho những kẻ đã đóng đinh Người”.
2. Lasan Ngô Văn Vỹ, O.Cist
“SỐNG LÀ YÊU – YÊU LÀ SỐNG ”
Ai đó đã nói rằng: chỉ có loài người và các thánh là biết yêu thương, còn ma quỷ chỉ có lòng thù ghét. Thi sỹ Xuân Diệu thật chí lý khi viết: “Làm sao sống được mà không yêu, không nhớ không thương một kẻ nào”. Có lẽ thi nhân viết những vần thơ này lúc ông đang cảm nhận niềm hạnh phúc dạt dào: yêu và được yêu. Nhưng điều đó lại trở nên quá khó khi “phải yêu, phải thương kẻ thù”; những kẻ ghen ghét, xói xấu, loại trừ ta… Đối với hạng người này dân gian ta thường nói; ăn miếng trả miếng, đền ơn báo oán là lẽ thường tình của con người trong xã hội.
Xã hội Do thái thời thị tộc, bộ lạc cũng vậy, Luật cho phép báo thù, sách Lêvi viết: “Nếu ai gây thương tích cho người anh em thì hãy làm cho nó như nó đã làm, mắt đền mắt, răng đền răng…” (Lv 24,19-20). Vừa nghe, chúng ta có cảm tưởng: Luật gì man rợ quá! Nhưng nếu biết luật này viết cách đây trên 26 thế kỷ, thì chúng ta lại phải công nhận nó là bộ luật tiến bộ, nó giữ cho người ta không bị kích động trả thù quá mức: nghĩa là nếu ai làm hư mình 1 mắt thì mình chỉ được làm hư người ta 1 mắt thôi, không được làm hư cả 2 mắt. Nếu ai làm gãy mình 1 răng thì mình chỉ được làm gãy người ta 1 răng thôi, không được chơi cả hàm.
Hình như luật trong xã hội con người ngày nay cũng dựa trên luật cơ bản đó, người ta gọi là lẽ công bằng tự nhiên: Anh chửi tôi, tôi chửi lại. Anh đánh tôi, tôi đánh lại. Anh giết tôi, anh phải đền mạng… bằng huề. Nhưng liệu nó có đơn giản như vậy?
Chúa Giêsu thấu biết Luật Cựu ước trong vòng luẩn quẩn, không lối thoát: oán thù chất oán thù không bao giờ cùng. Vì thế, với uy quyền của một vị Thiên Chúa làm người, Ngài kiện toàn Luật: “Thầy bảo anh em: hãy yêu kẻ thù và cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi anh em”. Đây là giáo huấn hết sức mới mẻ, nó vượt lên trên những thái độ thường tình của con người: “ăn miếng trả miếng, hòn đất ném đi hòn chì ném lại”, nó phá tan vòng luẩn quẩn “báo thù” để vươn tới Thiên Chúa là tình yêu tuyệt hảo. Ngài rộng lượng yêu thương hết mọi người: Ngài cho mặt trời soi sáng kẻ xấu cũng như người tốt, và cho mưa xuống trên người công chính cũng như kẻ bất chính. Giả sử Thiên Chúa chỉ yêu thương những người công chính mà thôi thì mỗi chúng ta sẽ bất hạnh chừng nào?
Cha trên trời thiện hảo như vậy, thì chúng ta là con cũng phải nỗ lực để nên hoàn thiện như Cha của mình: yêu hết mọi người, yêu cả kẻ thù. Vì họ cũng là con Cha trên trời, họ là anh chị em của ta. Dẫu biết rằng con đường này không dễ dàng chút nào, nhưng không phải là không thể thi hành, lại vì nếu chúng ta không đi vào thì không thể gọi là “con của Cha trên trời” được.
Tha thứ yêu thương kẻ thù không phải là hèn nhát, nhu nhược, nhưng là một hành vi cao thượng vì tham dự vào sự thiện hảo của Thiên Chúa tình yêu. Chính Chúa Giêsu đã làm gương cho chúng ta. Ngài sống nhân lành nhưng lại bị phàm nhân chống đối, chửi rủa… và kết án khổ hình. Thế mà Chúa Giêsu vẫn một lòng yêu thương chữa hết các bệnh hoạn tật nguyền của dân, Ngài kêu gọi họ hoán cải để được hưởng ơn cứu độ. Trên thập giá Ngài đã xin Chúa Cha tha thứ cho những kẻ giết Ngài.
Theo gương Chúa Giêsu, có hàng hàng lớp lớp các kitô hữu đã sống yêu thương kẻ thù: Thánh Têphanô đã cầu xin Chúa tha cho kẻ ném đá mình. Các thánh tử đạo dù ở đâu, vào thời nào cũng đều một lòng tha thứ yêu thương kẻ giết mình. Tại quảng trường thánh Phêrô, ngày 13-5-1981, khi Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đang chào thăm các tín hữu thì bị Ali Agca nổ súng ám sát. Viên đạn bắn vào sát trái tim, làm cho Đức thánh Cha rất đau đớn, khuỵ xuống, phải nằm viện nhiều ngày. Thế nhưng, việc đầu tiên ngài làm khi tỉnh dậy, là đi thăm kẻ sát hại mình, tha thứ và cầu nguyện cho anh ta.
Vâng, mức độ thánh thiện của người kitô hữu được thể hiện cụ thể qua hành vi yêu thương kẻ thù. Sống Mùa Chay thánh này, chúng ta hãy nhớ đến những kẻ thù, không phải để trả thù báo oán, nhưng là để tha thứ, và cầu nguyện nhiều hơn cho họ. Đồng thời, tìm ra dịp tốt để qua ánh mắt, nụ cười, qua lời chào hỏi… chúng ta tiến tới bày tỏ tình yêu thương trọn vẹn với những ai đang thù nghịch với mình.
Có một vị hoàng đế kia tuyên bố sẽ giết hết các kẻ thù. Nhưng ít lâu sau, thần dân thấy nhà vua đi lại, ăn uống, chuyện vãn rất thân tình với những kẻ thù trước kia.
– Chẳng phải ngài đã từng nói là sẽ giết hết kẻ thù sao?
– Đúng, ta đã giết hết kẻ thù, vì ta đã biến họ thành bạn hữu của ta.
Đức Hồng y Phanxicô Xavie Nguyễn Văn Thuận cũng đã nêu gương cho chúng ta về lòng thương yêu tha thứ cho kẻ thù. Khi ngài bị biệt giam trong tù có một viên cai ngục hỏi ngài:
– Ông có ghét chúng tôi không?
– Không! Tôi thương các anh.
Chúng tôi tra tấn hành hạ ông như vậy mà ông vẫn thương chúng tôi được sao? Nếu ông được thả ra, ông có sai giáo dân trả thù chúng tôi không?
– Không! Tôi thương các anh. Vì các anh cũng là con cái Chúa – là người anh em của tôi. Chúa dạy: “anh em hãy thương yêu nhau”; hơn nữa phải thương yêu cả kẻ thù. Nếu tôi giận ghét, trả thù các anh thì tôi không còn là con cái hay là môn đệ của Chúa nữa…
Lạy Mẹ Maria! Xin Mẹ giúp chúng con luôn biết mến yêu và phụng sự Chúa trong mọi người để được phúc sống vui đời đời. Amen.