ĐỌC TRUYỆN KIỀU
DƯỚI ÁNH SÁNG TIN MỪNG
Phát biểu Đức Cha Antôn
ĐÊM THƠ NHẠC HỢP XƯỚNG TRUYỆN KIỀU
tại Hội trường Nhà thờ Chính tòa Đà Lạt
26/11/2016
Nguyễn Du đem thuyết “tài mệnh tương đố” làm luận đề Truyện Kiều ngay trong 2 câu mở đầu “Đoạn Trường Tân Thanh”:
Trăm năm trong cõi người ta,
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.
Thúy Kiều và Kim Trọng yêu nhau và thề nguyền chung thủy với nhau suốt đời. Nhưng tai họa bất ngờ ập đến với Thúy Kiều. Sau 15 năm lưu lạc tủi nhục, Thúy Kiều mới có ngày sum họp với gia đình. Về phần Kim Trọng, tuy “sâu duyên mới” với Thúy Vân theo sự sắp xếp của người chị, nhưng chàng vẫn đưa tin tìm kiếm Thúy Kiều khắp nơi, cuối cùng gặp lại “càng giàu tình xưa”. Trong việc tái ngộ này, Thúy Vân chính là người đầu tiên đã lên tiếng vun vào cho chị. Nhưng trong đêm gặp lại ấy, Thúy Kiều đã tâm sự với Kim Trọng:
Thân tàn gạn đục khơi trong
Là nhờ quân tử khác lòng người ta…
Khi đọc Truyện Kiều, tôi thấy ngoài những nhân vật đem tủi nhục đến cho Thúy Kiều như Mã Giám Sinh, Tú Bà, Sở Khanh, Hoạn Thư, Hồ Tôn Hiến, tác giả Nguyễn Du đã nêu cao những nhân vật cứu vớt Thúy Kiều như Thúc Sinh, Từ Hải, Giác Duyên, Thúy Vân, nhất là quân tử Kim Trọng “khác lòng người ta”.
Đặc biệt, kết luận Truyện Kiều, Nguyễn Du đã hướng lên Ông Trời:
Ngẫm hay muôn sự tại trời
Trời kia đã bắt làm người có thân.
Bắt phong trần phải phong trần
Cho thanh cao mới được phần thanh cao.
Tôi liên tưởng đến Đức Chúa Trời: từ khởi thủy đã không bắt con người phải phong trần, nhưng đã muốn cho con người được thanh cao làm con Thiên Chúa; thế rồi những quyền lực của ác thần đã đưa đẩy con người đến chỗ tủi nhục; nhưng cuối cùng chính Đức Chúa Trời đã ban Đức Giêsu Kitô là Vị Cứu Tinh đến cứu vớt con người. Đối với những người có niềm tin Kitô giáo, mong rằng chúng ta xác tín hơn về tình yêu chung thủy giữa Thiên Chúa với con người, giữa Đức Kitô và Hội Thánh, luôn biết tạ ơn Trời là Đấng đã “cho thanh cao mới được phần thanh cao”.
Trong “đoạn trường tân thanh” của lịch sử mỗi người đang sống, mong rằng chúng ta trở thành những nhân vật biết đem lại hạnh phúc cho người khác, tương tự như Thúc Sinh, Từ Hải, Giác Duyên, Thúy Vân, và nhất là như Thúy Kiều vẫn một lòng chung thủy với Kim Trọng “chẳng trong chăn gối, cũng ngoài cầm thơ”.
Ước gì buổi “cầm thơ” hôm nay gắn bó chúng ta lại với nhau trong tình yêu thương “tứ hải giai huynh đệ”.
