Giáo Hoàng Gioan XXIII
Kính gửi các Chư Huynh Tổng Giám Mục và
Giám Mục Việt Nam lời chào thân ái và phép lành Tòa thánh.
Ngay từ khi mới lên ngôi Giáo Hoàng, Ta đã có dịp may mắn để gửi tới Chư Huynh lời an ủi, cầu chúc trong dịp trọng đại hồi tháng 2 năm 1959 ở bên Quý Quốc đã tổ chức Ðại Hội Thánh Mẫu. Sở dĩ Ðại Hội này đã tổ chức là vì hai lý do : trước là để kết liễu một cách thích đáng đệ nhất bách chu niên Ðức Mẹ hiện ra ở Lộ Ðức, sau là mừng đệ tam bach chu niên việc Tòa Thánh bổ nhiệm các vị Giám mục tiên khởi trên cõi đất này. Chính nơi đây, hai vị Giám mục Phanciô Pallu và Phêrô Lambert de la Motte, cả hai thuộc hội Truyền Giáo Ba Lê, đã hi sinh tận tuỵ, để thành công xây dựng những khởi sinh điểm đầu tiên, để rồi đưa đến cả một hệ thống và tổ chức truyền giáo ngày nay.
Cũng năm ngoái, Ta rất hân hoan khi nhận thấy những cuộc nghênh tiếp tôn nghiêm long trọng đã dành cho Ðức Hồng Y Grêgoriô Phêro Agagianian, hiện là Tổng Trưởng Bộ Truyền Giáo, hồi ấy tới Việt nam với tư cách đặc sứ của Ta, và khi nghe biết tất cả những cảnh sắc kỳ quan trong cuộc biễu dương tín ngưỡng và lòng đạo đức trong dịp đại lễ ấy. Cùng chung với Chư Huynh, nhưng tâm hồn Ta không khỏi xúc động sâu sa, khi cảm thông rằng : cả những vị Giám mục và các con cái thân yêu miền Bắc, mặc dầu do cách trở không tham dự những cuộc đại lễ bách chu niên tại Saigon, nhưng cũng đã đoàn kết để hiện diện bằng tinh thần – “Một lòng một linh hồn ” – để hợp hoan với Chư Huynh chung quanh tòa Ðức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội. Tư tưởng này làm cho Ta sực nhớ lại lời Thánh Phaolô :”Tiên vàn Cha cám ơn Thiên Chúa, qua chúa Giêsu Kitô, vì tất cả chúng con, vì lẽ rằng đức tin của chúng con đã được tán dương trên khắp hoàn cầu ” (Rom 1,18 ).
Giờ đây còn một cơ hội khác không kém phần thuận tiện, để Ta đàm thoại với Chư Huynh, đang khi tâm hồn Ta vui sướng và lòng Ta đầy sự cảm tạ ơn Chúa. Tức là sự kiện Ta mới lấy quyền Tòa thánh thiết lập trong khắp các địa hạt tôn giáo ở bên Quý Quốc Phẩm Trật Giáo Hội :” Cha muốn cho chúng con ý thức rõ rệt bao nhiêu ân cần Cha dành cho chúng con ” (Col 2,1 ).
Ðây là một biến cố hết sức quan trọng, nặng đầy ý nghĩa, và đem theo nhiều hứa hẹn cho sự thống nhất thiêng liêng và cho đời sống công giáo của Chư Huynh. Ta muốn nhấn mạnh điểm này bằng cách nói lên với chính ngôn ngữ của Ta, và cởi mở cho Chư Huynh thấy rằng : lòng Ta chan chứa niềm tin tưởng và kỳ vọng cho Quý Quốc của Chư Huynh một tiền đồ vẻ vang xán lạn :” Miệng Cha đã nói cho chúng con, và lòng Cha tự cảm như nở thêm một khúc ruột ” ( II Cor 6,11 ).
Cái hệ thống tổ chức truyền giáo phân chia từ trước thành 17 địa phận, từ nay sẽ thêm đươtc 3 địa phận mới, và tất cả được nâng lên địa vị hàng Giáo Phẩm , bằng cách thiết lập 3 Giáo tỉnh mới : 1 ở Bắc, 1 ở Trung, 1 ở Nam, với ba Tòa tổng Giám Mục Hà Nội, Huế, Saigon có nhiệm vụ bao hàm 17 địa phận thực danh mới. Sở dĩ quyết đị trên đây đã được chấp thuận một cách chính đáng là vì Giáo Hội theo dõi những tiến bộ khả quan đã đạt được ở bên Quý Quốc. Thực ra ,dân số Công giáo năm 1900 mới có 812.000 ; năm 1927 lên tới 1.237.249 ; ngày nay đã vượt qúa số 1.500.000 .
Ta tin chắc rằng hàng Giám mục và giáo sĩ Việt Nam, trong khi tỏ lòng tri ân Tòa Thánh vì cử chỉ tín nhiệm cao đẹp này, sẽ biết nhận ở đấy lý do chính đáng để vui mừng, an ủi, và đồng thời thúc đẩy mình càng thêm chịu khó, nhiệt thành, và đồng tâm nhất trí trong việc chu toàn bổn phận và trách nhiệm mục vụ của mình, như lời Thánh Phaolô :”Phải ân cần chứ đừng biếng nhác, phải nhiệt tâm phụng sự Thiên chúa. Hãy vui mừng trông cậy, hãy nhẫn nại khi gặp gian nan, bền chí trong khi cầu nguyện, tham gia tất cả các nhu cầu của giáo dân ” ( Rom 12,11 – 13 ).
Còn giáo dân Việt nam phải nhìn nhận trong cái danh dự cao quý này , không những một bằng chứng nâng cao giá trị cho những truyền thống công giáo cố hữu ở đây, truyền thống đã được đánh dấu bằng máu các thánh Tử Ðạo, và máu này đã phát sinh ra nhiều giáo dân. Hơn nữa, danh dự này còn là một tiếng gọi, nhắc cho họ phải ý thức rõ rệt những nghĩa vụ của người công giáo và công dân.
Từ nay hầu hết các địa phận ở Việr nam sẽ do các Giám mục bản quốc quản trị. Sự kiện đó minh chứng một cách hùng hồn sự ttưởng thành và khả năng của hàng giáo sĩ bản xứ nay đã đông đúc và được huấn luyện đầy đủ. Sự kiện đó còn minh chứng rằng : những Huấn dụ, những Chỉ thị do các Vị Giáo Hoàng La Mã ban bố qua các Thông điệp Truyền Giáo đã có hiệu quả dồi dào, và đã được khắp nơi tuân theo một cách tung thành; nhất là yong những năm gần đây, qua các thông điệp ” Maximum illud ” của Ðức Bênêdictô XV, “Rerum Ecclesiae ” của đức Pio XI, “Evangelii Praecones ” và “Fidei donum ” của Ðức Piô XII, và sau cùng Thông Ðiệp mới nhất ” Princeps Pastorum ” của Ta. Hôm nay, trong cảnh hân hoan này, ta muốn sao lại một đoạn như sau : ” Lời khuyên nhủ của Ðức Bênêdictô XV , mà sau đấy hai vị Tiên Giáo Hoàng Piô XI và Piô XII đã luôn luôn nhắc lại, hiện nhờ ơn Chúa đã thu lượm được nhiều kết quả mỹ mãn, và chính là đề tài để hôm nay Ta thiết tha thỉnh cầu Chư Huynh cùng ta hãy tạ ơn Thiên Chúa, vì đã xui nên trong các địa hạt Truyền Giáo được một số đông Giám Mục và linh mục tài ba lỗi lạc. ” ( Thông điệp Princeps pastorum, AAS, LI, 1959, trang 837 – 838 ) .
Nhưng để cho sự nghiệp hợp tác của Chư Huynh được thêm mãnh liệt và chuyên cần, để cho Chư Huynh “được đoàn kết chặt chẽ với nhau trong một tinh thần để bảo vệ tín ngưỡng Phúc Âm ” (Phil. 1,27 ), Ta muốn nhắc lại nơi đây một đoạn khác của thông điệp nói trên : ” Các giáo đoàn địa phương – nơi mà các vị thừa sai còn đang cộng tác hoạt động – cho dù có thành lập Phẩm Trật Giáo Hội iêng đi nữa, nhưng vì địa thế còn mênh mông, số giáo dân ngày một gia tăng mãi, hơn nữa còn vô số người chưa được nghe dậy đạo lý Phúc Âm, thành ra vẫn còn cần sự giúp đỡ của các vị truyền giáo ngoại quốc. Về những vị này, ta có thể mượn lại lời Ðức Tiên Giáo Hoàng đã ban bố :”Không thể gọi họ là ngoại quốc, bởi vì một linh mục công giáo mà trung tín thừa hành nghĩa vụ của mình, thì bất cứ ở đâu, chỗ Nước Chúa đang thịnh đạt, hay mới khởi sự, họ phải tự coi như là ở trong quê hương của mình ” (thư Ðức Piô XII gửi Ðức Hồng Y A. Piazza, AAS, XLVII, 1955, trang 542 ).
Bởi thế, hết mọi người hãy hoạt động, nhưng trong một tình luyến ái huynh đệ, thành thực, y như tình luyến ái mà họ dành cho Chúa Cứu Thế và Giáo Hội của Ngài. Mọi người hãy sẵn sàng vui vẻ, theo đạo con cái mà tùng phục các Giám Mục “Là những Vị Chúa Thánh Thần đã kén chọn để cai quản Giáo Hội Thiên Chúa ” (Act. 20,28 ). ( Thông điệp Princeps Pastorum , AAS, LI, 1959 , trang 839 – 840).
Cái viễn tượng một kỷ nguyên mới, cũng như sự tổ chức một hệ thống mới mà Giáo Hội vừa thực hiện ở bên Quý Quốc, quả nhiên không thể và không phãi là lý do, để giảm bớt hay làm giảm mực độ cố gắng và khả năng của những đoàn người Truyền Giáo ngày nay đang chung sức rao giảng Phúc Âm, vì thực ra trong tương lai còn rất nhiều việc phải làm.
Trong hoàn cảnh này, Ta hân hoan, cũng như nghĩa vu của Ta là để lời ca ngợi, và tuyên dương công trạng cho “đoàn công nhân Phúc Âm ” nàỵ, trải qua ba thế kỷ, đã nối tiếp nhau xây dựng mảnh vườn nho thiêng liêng của Chúa tại nơi đây, bằng bao nhiêu công lao vất vả, bằng bao nhiêu hi sinh nặng nhọc, có lần bằng cả xương máu, để mở đường và tạo nên cơ hội thuận tiện cho việc thành lập Phẩm Trật Gíao Hội ngày nay. Ðồng thời, Ta cũng gửi lời thân yêu và biết ơn tới hết các vị Truyền Gíáo ngoại quốc hiện còn đang cộng tác – đúng tinh thần ” người cộng sự Thiên Chúa ” (I Cor 3, 9 ) – với hàng giáo sĩ đia phương, để sự nghiệp truyền đạo lý Chúa Kitô mỗi này càng phổ biến sâu rộng trong dân tộc Việt Nam. Ta cám ơn những vị giám Mục đã nhường chỗ cho các Vị Giám Mục bản xứ khác, sau khi đã tận lực mở Nước Chúa, và hao công xây dựng nền tảng cho những giáo đoàn các Ngài đã lãnh nhận coi sóc, Ta thành khẩn xin Chúa trọng thưởng các Ngài bằng những nguồn ơn thiêng liêng dồi dào, và biến đổi sự hi sinh các Ngài đã chịu vì quyền lợi tối cao của Giáo Hội trở thành nguồn vui bất hủ. Sự nghiệp của các Ngài nay đã tới chỗ thành công mỹ mãn và hiển hiện, nhất là ở tại việc thiết lập hàng Giáo Phẩm. Ðây là điềm minh chứng rõ rệt Thiên Chúa đã đoái nhận sự nghiệp của các Ngài, và nhờ ơn Chúa nay đã thành tựu .
Sau hết, với tấm lòng cảm xúc và thán phục, Ta gửi tới toàn thể Chư Huynh và giáo dân Việt Nam tất cả tình ưu ái của một hiền phụ, “tượng trưng cho Tình ưu ái của Chúa Kitô “, nhất là gửi tới những con người ” đang bị đau khổ “!Ta mượn lời Thánh PhaoLô để nhắn nhủ chúng con rằng :” chúng con hãy thức tỉnh, vững vàng trong đức tin, hãy can trường, mạnh mẽ ” (I Cor 16,13 ). Và để biểu dương hơn nữa lòng Ta thương yêu, săn sóc và cảm phục, Ta nhắc lại đây lời Thánh Tông đồ : “Hằng ngày, Cha phải cám ơn Thiên Chúa vì chúng con. Thực thế, đức tin chúng con mãnh liệt thêm mãi, tình thân ái của chúng con với tha nhân mỗi ngày một dồi dào, khiến Cha được hãnh diện vì chúng con trước mặt Giáo Hội của Chúa, hãnh diện vì chúng con bền chí, vững lòng tin trong mọi cơn bách hại, trong những giờ gian lao khốn khó : như thế mới xứng đáng vào nước Thiên Chúa, chính vì Ngài mà chúng con đã chịu đau khổ ” ( II Thess. 1, 3 – 5) .
Ta còn thiết tha mong rằng giáo dân Việt nam, trong khi phục tùng các Vị Giám mục, họ còn phải trổi hơn ai khác tong sự biết tôn trọng chính quyền của Tổ Quốc, vàcố gắng cộng tác vào sự tiến bộ chung trong xa hội, thi đua với người đồng loại trong cả đời sống dân sự: thực ra, người công giáo phải là một người công dân mô phạm .
Trong khi thành tâm nguyện chúc như thế, Ta tha thiết và rộng tay gửi tới Chư Huynh, các Vị Giám mục khả kính, và tới toàn thể linh mục, giáo dân mà Chư Huynh coi sóc, phép Lành Toà Thánh.
Làm tại La Mã, từ Ðiện Thánh Phêrô, ngày 14 tháng 1 năm 1961
Gioan XXIII, Giáo Hoàng
( Trích tài liệu của cha Trần anh Dũng, Paris )
